देशातील उत्तमोत्तम साहित्यकृती आपले मन घडवतात तर विदेशातील कसदार साहित्य आपल्या विचारांच्या कक्षा रुंदावते. देशात खुलीकरणाचे वातावरण अनुभवायला मिळायला लागल्यापासून जग हे वैश्विक खेडे बनल्याची जाणीव होत आहे. म्हणूनच विदेशातल्या लोकप्रिय साहित्यिकांचे ित्तथरारक लेखन आपला व्यासंग वाढवून जाते. सामान्य जीवन जगत असताना असामान्य अनुभवांचे जास्तच कौतुक वाटते. मात्र, असामान्य जीवन जगणा-यांची जीवनवाट जवळून पाहताना आपण कमालीचे अंतर्मुख होतो. कदाचित म्हणूनच बाजारात आलेले काही थरारक आणि चाकोरीबाहेरचे अनुवाद आवर्जून तपासून पाहण्याजोगे ठरतात. ‘द फर्म’ हा असाच एक थरारक अनुवाद प्रसिद्ध अमेरिकन लेखक जॉन ग्रिशॅम यांच्या या कादंबरीचा अनिल काळे यांनी केलेला अनुवाद एका वेगळ्या विश्वाची सफर घडवतो. काळा पैसा पांढरा करणे म्हणजे मराठीत मनी लाँडरिंग - टॅक्स हेवन, स्विस बँका, त्यातली ती फक्त नंबरनं ओळखली जाणारी गुप्त खाती या गोष्टी आता आपल्यासाठीही नवीन राहिलेल्या नाहीत. वर्षभरापूर्वी झालेल्या लोकसभा निवडणुकांमध्ये, भारतीयांनी स्विस बँकांमध्ये दडवून ठेवलेला कित्येक लाख कोटी रुपयांचा काळा पैसा भारतात परत आणण्याबाबत बरीच चर्चाही झाली. नंतर ती अर्थातच थंडावली. ‘द फर्म’ याच विषयावर बेतली आहे. ही जॉन ग्रिशॅम यांची पहिली कादंबरी तिच्यामुळे त्यांना लेखक म्हणून प्रचंड प्रसिद्धी मिळाली आणि तोपर्यंत वकिली करत असलेले जॉन ग्रिशॅम पुढे पूर्णवेळ लेखक बनले. कादंबरीत सर्व काही आपल्यासमोरच घडत असते, पण असे असूनही आणि पात्रांची गर्दी होऊनही कादंबरी रोचक झाली आहे. नुकताच शिक्षण घेऊन बाहेर पडलेला एक हुशार मुलगा ‘फर्म’मध्ये नोकरी मिळाल्यावर सुंदर भविष्यकाळाची स्वप्नं पाहतो. त्याला आणि त्याच्या सुंदर बायकोला वाटते आता भरपूर पैसा आणि सुख आपल्यापुढे उभे राहील. प्रत्यक्षात मात्र दोघंही ‘फर्म’च्या सोनेरी जाळ्यात अडकतात. एकीकडे माफिया फॅमिली तर दुसरीकडे एफबीआयच्या कात्रीत सापडतात. त्यातून जीव वाचवत पळत सुटतात ते कायमचेच. या थरारक कथानकाला जॉन ग्रिशॅम यांनी आकार दिला तर अनिल काळे यांनी त्याचा रंजक अनुवाद केला. स्कॉट ग्रॅहॅमलिखित ‘शूट टू किल’ ही डॉ. देवदत्त केतकर यांनी अनुवाद केलेली कादंबरी मारेक-यांदरम्यान पुâललेल्या जगावेगळ्या प्रेमाची कहाणी आहे. स्कॉट ग्रॅहॅम एक कसलेला ‘एसएएस’ (स्पेशल एअर सव्र्हिस) सैनिक होता. उत्तर आयर्लंड आणि फॉकलंड मोहिमेबद्दल त्याला शौर्यपदक मिळाले होते. ‘आयआयए’बरोबरच्या चकमकीत त्याने अनेक अतिरेक्यांना कंठस्नान घातले होते. मायरीड पॅâरेल ही ‘आयआयए’साठी बाँब पेरणारी एक लहानखुरी पण नितांतसुंदर तरुणी! या दोघांचे जीवघेणे आणि भयानक असे एक गुपित असते. आपल्या पक्षाच्या आणि सैन्याच्या नियमांना बगल देत ते अनेक वर्षे एकमेकांवर उत्कट प्रेम करत राहतात. ‘आयआरए’च्या तीन नि:शस्त्र अतिरेक्यांना रॉक ऑफ जिब्राल्टरवर गोळ्या घालून ठार करण्यात आले आणि स्कॉट आणि मायरिडच्या छुप्या प्रेमप्रकरणाचा शेवट झाला. ‘एसएएस’च्या इतिहासातला तो एक वादग्रस्त प्रसंग ठरला. स्कॉट ग्रॅहॅमच्या असाधारण प्रेमाचे आणि जगाला हादरवून सोडणाNया तीन हत्यांचे चित्तथरारक सत्यकथन ‘शूट टू किल’ मधून घडते. १४० पानांचा हा अनुवाद आपल्याला एका वेगळ्या विश्वाची सफर घडवतो. जॅकलिन गोल्ड ही ‘अॅन समर्स’ या एका प्रचंड यशस्वी ठरलेल्या रिटेल दुकानांच्या साखळीची, धडाडीची मुख्य कार्यकारी अधिकारी. ब्रिटनमधल्या सर्वात यशस्वी महिलांमध्ये तिची गणना होते. पण तिला हे यश सहजासहजी मिळालेले नाही. ‘अ वुमन्स करेज’मधून तिने आपली अद्भूत कहाणी लोकांसमोर आणली आहे. सावत्र वडिलांनी लहानपणी केलेला छळ. खरे प्रेम मिळवण्याच्या प्रयत्नात आयुष्यामध्ये घडलेली, हृदय भग्न करणारी अनेक वादळी प्रेमप्रकरणे, मूल होण्यासाठी आपले स्वत:चे कुटुंब निर्माण करण्यासाठी तिने केलेले अयशस्वी प्रयत्न, त्यातून पदरी आलेली निराशा आणि दु:ख तिने मोकळेपणाने सांगितले आहे. ‘अ वुमन्स करेज’ ही एक ज्वलंत आणि प्रभावी कथा आहे. प्रशांत तळणीकर यांनी केलेला अनुवाद आपल्याला खिळवून ठेवतो. लहानपणी वाचलेल्या गोष्टीतील राजा, ‘मी हात लावलेले सारे सोन्याचे होऊ दे’ असा वर मागत आजही सोन्यामागे धावत आहे. साNया जगभर तो वावरतो आहे. त्या कृतीचे परिणाम त्याला आणि इतर सर्वांना जाणवू लागले आहेत. परंतु प्रगतीचा मार्ग अजूनही धूसरच दिसतो आहे. अॅलेक्स पॅटाकोस लिखित ‘प्रिझनर्स ऑफ अवर थॉट्स’मधून स्वप्नापाठी पळण्याच्या या हव्यासाचे नेमके परिणाम दिसतात. व्यावसायिक आणि वैयक्तिक जीवनात संपन्न मार्गाची दिशा दाखवणारे, सुप्रसिद्ध मनोवैज्ञानिक डॉ. व्हिक्टर फ्रान्क्ल यांच्या तत्त्वांवर हे पुस्तक आधारित आहे. डॉ. अॅलेक्स पॅटाकोस यांनी लिहिलेल्या या पुस्तकाचा हल्लीच्या काळातही समृद्ध, अर्थपूर्ण जीवन जगायला उपयोग होऊ शकतो. अॅलेक्स पॅटाकोसलिखित या पुस्तकाचा अनुवाद डॉ. विजया बापट यांनी केला आहे. ...Read more