मला आवडले हे पुस्तक ऐक प्रेरणादायी ग्रंथ अवश्य वाचा व भेट द्या.

केरळमधल्या दूरवरच्या भागातल्या लवलिगेन नावाच्या तरुणाचं पत्र मला आलं होतं. हा तरु विज्ञान पदवीधर होऊ शकला नव्हता. त्यानं पत्रात लिहिलं होतं की, मी नवा गणिती सिध्दांत शोधला आहे आणि त्या संदर्भात मला तुम्हाला भेटायचं आहे. त्या पत्रातून मला त्या तरुणाचीतळमळ जाणवली. मी विचार केला की, आपली तज्ज्ञ टिम त्याच्या कार्याचा अभ्यास करून त्याला योग्य प्रकारच्या संशोधकांकडे पाठवू शकेल. म्हणून मी त्याला काही दिवसांसाठी दिल्लीला बोलावून घेतले. मी त्याचं काम पाहिलं तेव्हा थक्कच झालो. त्याचे निष्कर्ष काहीअंशी रामानुजनच्या नंबर थिअरीतील समीकरणांजवळ पोहोचले होते; पण या मुलाला त्याची जराही कल्पना नव्हती. त्यानं काही शोधून काढलं होतं, त्यामध्ये काही नव्या मुद्यांची भर घातली होती आणि त्यानं काढलेला निष्कर्षही नवा होता. गणित क्षेत्रातील बहुतेकांची कर्तबगारी निसर्गाचे सुंदर पैलू शोधण्याच्या इच्छेतून निर्माण झालेली दिसते. तारकांनी नटलेल्या नभांगणानं खगोल शास्त्रज्ञांना नेहमीच आकर्षित केले आहे. त्यामध्ये आणखी योगदान देणारा घटक म्हणजे आकृतीबंध (patterns) शोधण्याची उपजत वृत्ती या घटकाची त्यामध्ये भर पडत असावी असं दिसतं. मग हे आकृतीबंध गणिती अनुक्रम वा शृंखला असले तरी लवलिगेन सध्या `पॉवर सिक्वेन्सेस व सिरीज` सारखं या रोमांचक विषयात संशोधन करतोय, ही विशेष नोंद घेण्याजोगी गोष्ट आहे. त्यावेळी मला वाटलं की, याला गणिताच्या उत्तम शिक्षणाची व उत्तम गणित शिक्षकाचं छत्र लाभण्याची गरज आहे. म्हणजे रामानुजन, प्रो. हार्डी लाभले तसं. आपण अशा तरुण व उत्साहानं रसरसलेल्या मनांना कशाप्रकारे प्रेरणा द्यायची? आपले शिक्षक, मानवतावादी किंवा सामाजिक कार्यकर्ते अशा कळ्यांना हेरून त्यांना फुलवण्यात सहाय्य करू शकतील का? १९४९ सालापासून दरवर्षी शंकर आंतरराष्ट्रीय बालक स्पर्धेचं आयोजन केलं जातं. मी `शंकर चिल्ड्रन आर्ट व्हॉल्यूम नं५५` चाळत होतो. या खंडात अडुसष्ट देशांतील मुलांनी रेखलेल्या चित्रांचा संग्रह आहे. मुलांनी त्यांच्या चित्रांतून, कविता-कथा, लेख यातून प्रकट केलेली बुद्धिमत्ता स्तिमित करणारी आहे. मोठी माणसं देश व सीमा, जाती व धर्म, श्रीमंत व गरीब, या विषयांवर बोलायला सुरुवात करतात; पण मुलांचं काम मात्र एकसंध असतं, त्याला सीमान्त नसतो. मुलांचं मन सर्वाधिक विशुद्ध रूपात असतं. त्यांची मतभेद करण्याची वृत्ती नसते. जगातील तरुण खचितच मनुष्यजातीची भावी आशा आहेत आणि त्यांच्या हातात पृथ्वी हा ग्रह सुरक्षित राहील, अशी माझी खात्री आहे. मी पाहिलेलं मुलांचं सगळंच काम माझ्या मनात सदैव टवटवीत राहिल, पण त्यातली काही नावं विशेष उल्लेखनीय आहे. मला अँथिया न्यूम्स नावाच्या जर्मन मुलीनं रेखाटलेलं चित्र फार आवडलं होतं. तिच्या चित्रात ग्रामीण भागातील इस्टरचं वातावरण कसं असतं, त्याचे रंग उमटले होते. तिने या चित्रात निवडलेल्या तेजस्वी रंगांनी मला माझं बालपण गेलं, त्या समुद्रकिनाऱ्यालगतच्या माझ्या गावाची आठवण करून दिली. चौदा वर्षांच्या भारतीय सुप्रजा चक्रवर्तीनं घरोघरी अनुभवाला येणारी मध्यमवर्गीय नैतिकता व निवडणुकीदरम्यान मतं कशी विकतं घेतली जातात, यावर कथा लिहिली आहे. उमलत्या मनांना बदल हवा आहे, ही गोष्ट स्पष्ट आहे. ...Read more

‘अदम्य जिद्द’ हे डॉ. ए.पी.जे. अब्दुल कलाम यांनी विविध प्रसंगी, विविध ठिकाणी केलेली भाषणे, संवाद, चर्चा यांचे संकलन आहे. रामेश्वरच्या सागरतीरापासून ते राष्ट्रपती भवनापर्यंतच्या त्यांच्या विलक्षण जीवनप्रवासाचे लख्ख प्रतिबिंब यात उमटले आहे. ‘अदम्य जद्द’ हे आहे त्यांच्या जीवनविषयक दृष्टिकोनाचे व चिंतनाचे सार. विकसित भारताचे स्वप्न पाहणाNया एका थोर, द्रष्ट्या नेत्याचा कणखर आदर्श या पुस्तकात पाहायला मिळतो. हा आहे एका मूल्यप्रेमी, देशभक्त, सच्च्या ज्ञानोपासकाच्या नितळ काळजाचा उत्कट उद्गार! अनेक घटाना, प्रसंग, कथा, सुविचार यांची ओघवती माला गुंफत डॉ. ए.पी.जे अब्दुल कलाम आपल्याला एका चिंतनशील विचारवंत, वैज्ञानिक, शिक्षक व राष्ट्रपती अशा विविध भूमिकांमध्ये भेटतात, त्यातून त्यांच्या व्यक्तिमत्वाचे मार्गदर्शक व प्रेरणादायी असे विविध पैलू झळाळून उठले आहेत. हे अनमोल विचारधन सर्वांनाच विचारास प्रवृत्त करणारे व आदर्शवत आहे. ...Read more