* Front & back cover images are for illustration purposes only and the price of book is sold separately.
  • Original Book Title: PHYSICS OF THE IMPOSSIBLE
  • Availability : Notify Me
     
  • Translators : LEENA DAMALE
  • ISBN : 9789353172602
  • Edition : 1
  • Publishing Year : JUNE 2019
  • Weight : 0.00 gms
  • Pages : 316
  • Language : Translated From ENGLISH to MARATHI
  • Category : SCIENCE
  • Sub Category : PHYSICS, CHEMISTRY, BIOLOGY, ZOOLOGY
Quantity
Buying Options:
  • Print Books:
A FASCINATING EXPLORATION OF THE SCIENCE OF THE IMPOSSIBLE—FROM DEATH RAYS AND FORCE FIELDS TO INVISIBILITY CLOAKS—REVEALING TO WHAT EXTENT SUCH TECHNOLOGIES MIGHT BE ACHIEVABLE DECADES OR MILLENNIA INTO THE FUTURE. ONE HUNDRED YEARS AGO, SCIENTISTS WOULD HAVE SAID THAT LASERS, TELEVISIONS, AND THE ATOMIC BOMB WERE BEYOND THE REALM OF PHYSICAL POSSIBILITY. IN PHYSICS OF THE IMPOSSIBLE, THE RENOWNED PHYSICIST MICHIO KAKU EXPLORES TO WHAT EXTENT THE TECHNOLOGIES AND DEVICES OF SCIENCE FICTION THAT ARE DEEMED EQUALLY IMPOSSIBLE TODAY MIGHT WELL BECOME COMMONPLACE IN THE FUTURE. FROM TELEPORTATION TO TELEKINESIS, KAKU USES THE WORLD OF SCIENCE FICTION TO EXPLORE THE FUNDAMENTALS—AND THE LIMITS—OF THE LAWS OF PHYSICS AS WE KNOW THEM TODAY. HE RANKS THE IMPOSSIBLE TECHNOLOGIES BY CATEGORIES—CLASS I, II, AND III, DEPENDING ON WHEN THEY MIGHT BE ACHIEVED, WITHIN THE NEXT CENTURY, MILLENNIA, OR PERHAPS NEVER. IN A COMPELLING AND THOUGHT-PROVOKING NARRATIVE, HE EXPLAINS: • HOW THE SCIENCE OF OPTICS AND ELECTROMAGNETISM MAY ONE DAY ENABLE US TO BEND LIGHT AROUND AN OBJECT, LIKE A STREAM FLOWING AROUND A BOULDER, MAKING THE OBJECT INVISIBLE TO OBSERVERS “DOWNSTREAM” • HOW RAMJET ROCKETS, LASER SAILS, ANTIMATTER ENGINES, AND NANOROCKETS MAY ONE DAY TAKE US TO THE NEARBY STARS • HOW TELEPATHY AND PSYCHOKINESIS, ONCE CONSIDERED PSEUDOSCIENCE, MAY ONE DAY BE POSSIBLE USING ADVANCES IN MRI, COMPUTERS, SUPERCONDUCTIVITY, AND NANOTECHNOLOGY • WHY A TIME MACHINE IS APPARENTLY CONSISTENT WITH THE KNOWN LAWS OF QUANTUM PHYSICS, ALTHOUGH IT WOULD TAKE AN UNBELIEVABLY ADVANCED CIVILIZATION TO ACTUALLY BUILD ONE KAKU USES HIS DISCUSSION OF EACH TECHNOLOGY AS A JUMPING-OFF POINT TO EXPLAIN THE SCIENCE BEHIND IT. AN EXTRAORDINARY SCIENTIFIC ADVENTURE, PHYSICS OF THE IMPOSSIBLE TAKES READERS ON AN UNFORGETTABLE, MESMERIZING JOURNEY INTO THE WORLD OF SCIENCE THAT BOTH ENLIGHTENS AND ENTERTAINS.
आज जे तंत्रज्ञान अशक्य वाटतं आहे, ते कदाचित येत्या काही दशकांत अथवा शतकांमध्ये अगदी नेहमीच्या वापरातलं होऊन जाईल, या मध्यवर्ती संकल्पनेवर आधारित पुस्तक आहे – अशक्य भौतिकी. हे पुस्तक तीन विभागांत विभागलेलं आहे. पहिला भाग आहे, क्लास-१ अशक्यता. ज्यात टेलिपोर्टेशन, अँटिमॅटर इंजिन्स, काही प्रकारची टेलिपथी, सायकोकायनेसिस आणि अदृश्यता यांचा समावेश आहे. हे तंत्रज्ञान असे आहे, जे आज अशक्य वाटत असले; तरी ते भौतिकशास्त्राच्या ज्ञात नियमांचे उल्लंघन करीत नाही. दुसरा भाग आहे क्लास-२ अशक्यता. ज्यात टाइम मशीन, हायपर स्पेस ट्रॅव्हलची शक्यता आणि कृमिविवरातून प्रवास यांचा समावेश आहे. हे तंत्रज्ञान असे आहे; जे या भौतिक जगाच्या आपल्या समजाच्या अगदी काठावर उभे आहे. तिसरा आणि शेवटचा भाग आहे, क्लास-३ अशक्यता. हे तंत्रज्ञान असे आहे, जे आजच्या भौतिकशास्त्राच्या ज्ञात नियमांचे उल्लंघन करणारे आहे.
Video not available
No Records Found
No Records Found
Keywords
#अशक्यभौतिकी #मिचिओकाकू #लीनादामले #अदृश्यता #दूरप्रेषण #मनाच्याशक्तीचेप्रयोग #यंत्रमानव #परग्रह #परग्रहवासीआणिUFOS #समांतरविश्वे #कालप्रवास #शाश्वतगतीयंत्र #भविष्यकथन #प्रकाशाचीतलवार #ऊर्जाक्षेत्रे #आयनायूच्याखिडक्या #तोफग्रह #कथारुपीखगोलशास्त्र #अंतरिक्षाच्याअंतरंगात#PHYSICSOFTHEIMPOSSIBLE #INVISIBILITY #TELEPORTATION #TELEPATHI #PSYCHOKINESIS #ROBOTS #EXOPLANETS #EXTRATERESTRIAL-UFOS #ANTIMATTER #ANTIGRAVITY #ANTIUNIVERSE #NULTIVERSES #PARALLELUNIVERSE #TIMETRAVEL #PERPETUALMOTIONMACHINE #PERCOGRITION #LIGHTSABERS #FORCEFIELDS #PLASMAWINDOWS #ANTARIKSHACHYAANTRANAGAT #KATHARUPI KHAGOLSHASTRA
Customer Reviews
  • Rating StarPranav Patil

    भौतिकशास्त्रातील अशक्यतांचा मागोवा भौतिकशास्त्रातील मूलभूत संकल्पना, समीकरणे, सिद्धांत, गृहीतके यांच्या आधाराने अशक्यतेचा विषय लेखकाने आपल्यासमोर मांडला आहे छायाचित्र) कविता भालेराव भौतिकशास्त्रातील सुप्रसिद्ध शास्त्रज्ञ मिचिओ काकू यांच्या ‘िजिक्स ऑफ दि इम्पॉसिबल’ या गाजलेल्या इंग्रजी पुस्तकाचा उत्तम अनुवाद खगोल अभ्यासक लीना दामले यांनी केला असून ‘अशक्य भौतिकी’ या शीर्षकाखाली हे पुस्तक प्रकाशित झाले आहे. या पुस्तकात विज्ञानकथांमधील काल्पनिक उच्च तंत्रज्ञान आणि यंत्रे- जी आजच्या काळात अशक्य वाटत आहेत, ती कुठल्या मर्यादेपर्यंत भविष्यात नेहमीच्या रोजच्या वापरातल्या गोष्टी होऊ शकतात, याबाबतचे विवेचन केलेले आहे. सुरुवातीच्या उपोद्घातामध्ये लेखकाने विज्ञानकथा वाचून त्यासंबंधी भौतिकशास्त्राविषयी आपण कसा विचार करू लागलो, याबद्दल लिहिले आहे. प्रो. काकू यांच्या मते, अशक्यता ही सापेक्ष आहे. हे पटवून देण्यासाठी त्यांनी पृथ्वीतलावरून एकाएकी नाहीशा झालेल्या डायनॉसोरचे उदाहरण दिले आहे. एकेकाळी या घटनेचे कारण समजणे अशक्य होते. परंतु कालांतराने पृथ्वीवर पडलेल्या महाकाय उल्केमुळे डायनासोर व इतर बरीच जीवसृष्टी नष्ट झाली, हे वैज्ञानिक सत्य उलगडले. त्याचप्रमाणे आपली गाठ काही दशलक्ष वर्षे जास्त प्रगत असणाऱ्या एखाद्या संस्कृतीशी झाली, तर त्याचे रोजच्या वापरातले तंत्रज्ञान आपल्याला जादूसमान वाटेल का? या प्रश्नाभोवती या पुस्तकाची मध्यवर्ती कल्पना गुंफलेली आहे. आज एखादी अशक्य वाटणारी गोष्ट भविष्यात काही शतकानंतर किंवा, काही लाखो वर्षांंनंतरही अशक्यच राहील का? भविष्यातील तंत्रज्ञानाची रूपरेषा काय असेल? कशी असेल? असंभवनीय आणि अशक्य यातील निश्चित फरक काय? अशा विविध प्रश्नांची उत्तरे शोधण्यासाठी लेखकाने अशक्य गोष्टी तीन भागात विभागल्या आहेत. यातील पहिला भाग म्हणजेच क्लास – १ – अशक्यता. यामध्ये भौतिकीतील माहीत असलेल्या नियमांचे उल्लंघन होत नाही आणि हे तंत्रज्ञान या किंवा पुढल्या शतकात शक्य होईल. या भागात ऊर्जा क्षेत्रे, दूरप्रेषण, रोबो, परग्रहवासी, अवकाशयाने, अँटिमॅटर इ. दहा गोष्टींचा समावेश आहे. यातील कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या साहाय्याने तयार होणाऱ्या प्रगत यंत्र मानवांची संख्या तर दिवसेंदिवस वाढतेच आहे. परग्रहवासीयांचा शोध घेण्याचा माणसाचा विलक्षण ध्यास लक्षात घेता लेखकाने विचारलेला ‘खरोखरच आपले भविष्य ताऱ्यांमध्ये दडले आहे का?’ हा प्रश्न भविष्यातील उत्सुकता वाढविण्यास, विचार करण्यास वाचकाला प्रवृत्त करतो. दुसऱ्या भागात आहे क्लास – २ – अशक्यता. यामधील तंत्रज्ञान कधीकाळी शक्य झालेच तर ते काही लाखो वर्षांच्या कालावधीतच शक्य होईल. त्यात टाइम मशीन, कालप्रवास, कृमी विवर, कृष्णविवर यांचा समावेश आहे. अवकाशशास्त्रज्ञ सर मार्टिन रीस यांनी एक ना ‘एक दिवस जीवसृष्टी या आकाशगंगेला व्यापून त्याही पलीकडे पसरेल असं निश्चितपणे वाटते.’ असे म्हंटले आहे. त्यांच्या या आशावादाचा प्रवासच जणू या भागात वाचायला मिळतो. यातील कालप्रवासाची रहस्ये, काळासंबंधीचे तर्क येणाऱ्या भविष्यकाळाविषयीची आपली उत्सुकता वाढविणारे आहेत. तिसरा भाग हा तिसऱ्या प्रतीची अशक्यता दाखवून देतो. यामधील तंत्रज्ञान, आजच्या भौतिकशास्त्राच्या ज्ञात नियमांचे उल्लंघन करणारे आहे. मात्र अशा अशक्यता फारच थोडय़ा आहेत. त्यात शाश्वत गतियंत्र, भविष्यकथन यांचा समावेश केलेला आहे. भौतिकशास्त्रातील मूलभूत संकल्पना, समीकरणे, सिद्धांत, गृहीतके यांच्या आधाराने अशक्यतेचा विषय लेखकाने आपल्यासमोर मांडला आहे. हा विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाचा विलक्षण प्रवास लिहिण्याची लेखकाची शैली मोहित करणारी आहे. अशा आगळ्यावेगळ्या पुस्तकाचा अनुवाद करण्याचे काम लीना दामले यांनी चांगल्या प्रकारे केले आहे. मात्र अनुवादाबाबत दोन मुख्य मुद्दे आहेत. एक म्हणजे ज्या संकल्पनांना सोपे मराठी शब्द आहेत, ते त्या त्या ठिकाणी कटाक्षाने वारंवार वापरायला हवे होते. उदा. टेलिपोर्टेशनला असलेला दूरप्रेषण हा शब्द! असे कितीतरी शब्द पुस्तकभर सापडतील. दुसरे म्हणजे एकूणच विज्ञान पुस्तके सलग वाचणे अवघड असते. म्हणूनच आवश्यक तिथे चित्रांचा-फोटोंचा समावेश करायला हवा होता. त्यामुळे पुस्तकाच्या रंजकतेत भर पडली असती. या पुस्तकात मिचिओ काकू यांनी भौतिकीतील अशक्य वाटणाऱ्या गोष्टी भविष्यात नव्या प्रगत तंत्रज्ञानाच्या अस्तित्वाने घडू शकतात, हा आशावाद दाखवून दिला आहे. भौतिकशास्त्रातील नवनवी क्षितिजे कायम उलगडतच जाणार आहेत. म्हणूनच मराठी अनुवादाचे ‘अशक्य भौतिकी’ हे नाव दिशाभूल करणारे वाटते. ते सकारात्मकतेकडे झुकणारे असायला हवे होते. विश्व विज्ञानाच्या सरहद्दीपर्यंतचा आपल्या कल्पनाशक्तीच्या मर्यादेपलीकडचा हा प्रवास प्रत्येकाने वाचायला हवा, असाच आहे. ...Read more

  • Rating StarDAINIK LOKSATTA 16-02-2020

    भौतिकशास्त्रातील अशक्यतांचा मागोवा… भौतिकशास्त्रातील सुप्रसिद्ध शास्त्रज्ञ मिचिओ काकू यांच्या ‘फिजिक्स ऑफ दि इम्पॉसिबल’ या गाजलेल्या इंग्रजी पुस्तकाचा उत्तम अनुवाद खगोल अभ्यासक लीना दामले यांनी केला असून ‘अशक्य भौतिकी’ या शीर्षकाखाली हे पुस्तक प्रकाित झाले आहे. या पुस्तकात विज्ञानकथांमधील काल्पनिक उच्च तंत्रज्ञान आणि यंत्रे- जी आजच्या काळात अशक्य वाटत आहेत, ती कुठल्या मर्यादेपर्यंत भविष्यात नेहमीच्या रोजच्या वापरातल्या गोष्टी होऊ शकतात, याबाबतचे विवेचन केलेले आहे. सुरुवातीच्या उपोद्घातामध्ये लेखकाने विज्ञानकथा वाचून त्यासंबंधी भौतिकशास्त्राविषयी आपण कसा विचार करू लागलो, याबद्दल लिहिले आहे. प्रो. काकू यांच्या मते, अशक्यता ही सापेक्ष आहे. हे पटवून देण्यासाठी त्यांनी पृथ्वीतलावरून एकाएकी नाहीशा झालेल्या डायनॉसोरचे उदाहरण दिले आहे. एकेकाळी या घटनेचे कारण समजणे अशक्य होते. परंतु कालांतराने पृथ्वीवर पडलेल्या महाकाय उल्केमुळे डायनासोर व इतर बरीच जीवसृष्टी नष्ट झाली, हे वैज्ञानिक सत्य उलगडले. त्याचप्रमाणे आपली गाठ काही दशलक्ष वर्षे जास्त प्रगत असणाऱ्या एखाद्या संस्कृतीशी झाली, तर त्याचे रोजच्या वापरातले तंत्रज्ञान आपल्याला जादूसमान वाटेल का? या प्रश्नाभोवती या पुस्तकाची मध्यवर्ती कल्पना गुंफलेली आहे. आज एखादी अशक्य वाटणारी गोष्ट भविष्यात काही शतकानंतर किंवा, काही लाखो वर्षांनंतरही अशक्यच राहील का? भविष्यातील तंत्रज्ञानाची रूपरेषा काय असेल? कशी असेल? असंभवनीय आणि अशक्य यातील निश्चित फरक काय? अशा विविध प्रश्नांची उत्तरे शोधण्यासाठी लेखकाने अशक्य गोष्टी तीन भागात विभागल्या आहेत. यातील पहिला भाग म्हणजेच क्लास – १ – अशक्यता. यामध्ये भौतिकीतील माहीत असलेल्या नियमांचे उल्लंघन होत नाही आणि हे तंत्रज्ञान या किंवा पुढल्या शतकात शक्य होईल. या भागात ऊर्जा क्षेत्रे, दूरप्रेषण, रोबो, परग्रहवासी, अवकाशयाने, अँटिमॅटर इ. दहा गोष्टींचा समावेश आहे. यातील कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या साहाय्याने तयार होणाऱ्या प्रगत यंत्र मानवांची संख्या तर दिवसेंदिवस वाढतेच आहे. परग्रहवासीयांचा शोध घेण्याचा माणसाचा विलक्षण ध्यास लक्षात घेता लेखकाने विचारलेला ‘खरोखरच आपले भविष्य ताऱ्यांमध्ये दडले आहे का?’ हा प्रश्न भविष्यातील उत्सुकता वाढविण्यास, विचार करण्यास वाचकाला प्रवृत्त करतो. दुसऱ्या भागात आहे क्लास – २ – अशक्यता. यामधील तंत्रज्ञान कधीकाळी शक्य झालेच तर ते काही लाखो वर्षांच्या कालावधीतच शक्य होईल. त्यात टाइम मशीन, कालप्रवास, कृमी विवर, कृष्णविवर यांचा समावेश आहे. अवकाशशास्त्रज्ञ सर मार्टिन रीस यांनी एक ना ‘एक दिवस जीवसृष्टी या आकाशगंगेला व्यापून त्याही पलीकडे पसरेल असं निश्चितपणे वाटते.’ असे म्हंटले आहे. त्यांच्या या आशावादाचा प्रवासच जणू या भागात वाचायला मिळतो. यातील कालप्रवासाची रहस्ये, काळासंबंधीचे तर्क येणाऱ्या भविष्यकाळाविषयीची आपली उत्सुकता वाढविणारे आहेत. तिसरा भाग हा तिसऱ्या प्रतीची अशक्यता दाखवून देतो. यामधील तंत्रज्ञान, आजच्या भौतिकशास्त्राच्या ज्ञात नियमांचे उल्लंघन करणारे आहे. मात्र अशा अशक्यता फारच थोडय़ा आहेत. त्यात शाश्वत गतियंत्र, भविष्यकथन यांचा समावेश केलेला आहे. भौतिकशास्त्रातील मूलभूत संकल्पना, समीकरणे, सिद्धांत, गृहीतके यांच्या आधाराने अशक्यतेचा विषय लेखकाने आपल्यासमोर मांडला आहे. हा विज्ञान आणि तंत्रज्ञानाचा विलक्षण प्रवास लिहिण्याची लेखकाची शैली मोहित करणारी आहे. अशा आगळ्यावेगळ्या पुस्तकाचा अनुवाद करण्याचे काम लीना दामले यांनी चांगल्या प्रकारे केले आहे. मात्र अनुवादाबाबत दोन मुख्य मुद्दे आहेत. एक म्हणजे ज्या संकल्पनांना सोपे मराठी शब्द आहेत, ते त्या त्या ठिकाणी कटाक्षाने वारंवार वापरायला हवे होते. उदा. टेलिपोर्टेशनला असलेला दूरप्रेषण हा शब्द! असे कितीतरी शब्द पुस्तकभर सापडतील. दुसरे म्हणजे एकूणच विज्ञान पुस्तके सलग वाचणे अवघड असते. म्हणूनच आवश्यक तिथे चित्रांचा-फोटोंचा समावेश करायला हवा होता. त्यामुळे पुस्तकाच्या रंजकतेत भर पडली असती. या पुस्तकात मिचिओ काकू यांनी भौतिकीतील अशक्य वाटणाऱ्या गोष्टी भविष्यात नव्या प्रगत तंत्रज्ञानाच्या अस्तित्वाने घडू शकतात, हा आशावाद दाखवून दिला आहे. भौतिकशास्त्रातील नवनवी क्षितिजे कायम उलगडतच जाणार आहेत. म्हणूनच मराठी अनुवादाचे ‘अशक्य भौतिकी’ हे नाव दिशाभूल करणारे वाटते. ते सकारात्मकतेकडे झुकणारे असायला हवे होते. विश्व विज्ञानाच्या सरहद्दीपर्यंतचा आपल्या कल्पनाशक्तीच्या मर्यादेपलीकडचा हा प्रवास प्रत्येकाने वाचायला हवा, असाच आहे. -कविता भालेराव ...Read more

Write Your Own Review
  • Default typing language is Marathi. To type in English press Ctrl+G key combination
Submit Review
PLEASE SEND YOUR AUDIO REVIEW ON editorial@mehtapublishinghouse.com

Related Books

People Who Bought This Item Also Bought

Latest Reviews

NAGZIRA
NAGZIRA by VYANKATESH MADGULKAR Rating Star
कृष्णा DIWATE

आजच्या पुस्तकाचा विषय माझ्या आवडीचा - जंगलाचा... *जंगल - काय असतं ?* म्हटलं तर फक्त झाडे, नदी-नाले, प्राणी पक्षी यांनी भरलेला जमिनीचा एक तुकडा .... की वन-देवता? की पशु-पक्ष्यांचं घर? की जीवनचक्रातील अति-महत्वाचा घटक? की आपल्यातल्या दांभिकपणाला - दिखव्याला - व्यवहाराला गाळून टाकणारं आणि आपल्यालाही त्याच्यासारखाच सर्वसमावेशक, निर्मळ बनवणारं आणि आपल्यातल्या originality ला बाहेर आणणारं, असं एक अजब रसायन? *जंगल भटक्यांना विचारा एकदा... बोलतानाच त्यांच्या चेहऱ्यावर आणि डोळ्यात जी चमक दिसेल ना, त्यातून फार वेळ वाट न बघता सरळ जंगल गाठण्याची इच्छा न होईल तरच नवल!* आमचा एक मित्र- ज्याने असंच जंगलांचं वेड लावलं आणि अजून एक भटकी मैत्रीण - जिने त्या वेडात भरच घातली..... आणि असे अजून अनेक भटके निसर्गप्रेमी ... आणि मुळातूनच निसर्गाची ओढ , या सर्व गोष्टी माझ्या जंगल -प्रेमासाठी कारणीभूत ठरल्या. *आणि मग अरण्यऋषी श्री. मारुती चितमपल्ली, शंकर पाटील (कथा), डॉ. सलीम अली, जिम कॉर्बेट, व्यंकटेश माडगूळकर इत्यादींनी या निसर्गदेवतेकडे बघण्याची एक वेगळी दृष्टी दिली. त्या सर्वांनाच आजचा हा पुस्तक-परिचय सादर अर्पण!!* कथांसाठी प्रसिद्ध असणाऱ्या लेखकाने हे नागझिरा पुस्तक का बरे लिहिले असावे? मनोगतात ते स्वतः म्हणतात - *"महाराष्ट्रातील एखाद्या आडबाजूच्या जंगलात जाऊन महिना दोन महिने राहावे, प्राणी जीवन, पक्षी जीवन, झाडेझुडे पाहत मनमुराद भटकावे आणि या अनुभवाला शब्दरूप द्यावे हा विचार गेली काही वर्षे माझ्या मनात घोळत होता. काही परदेशी प्राणी शास्त्रज्ञांनी असा उद्योग करून लिहिलेली उत्तम पुस्तके माझ्या वाचण्यात आल्यापासून ही इच्छा फारच बळवली. मी इथे तिथे प्रयत्न करून पाहिले आणि निराश झालो. हे काम आपल्या आवाक्यातले नाही असे वाटले. मग शेल्लरने कुठेतरी लिहिल्याचे वाचले की भारतातील लोक प्राणी जीवनाच्या अभ्यासात उदासीन आहेत, आफ्रिकेच्याही फार मागे आहेत. त्यांना वाटते अशा संशोधनासाठी प्रचंड खर्च करावा लागतो, पाण्यासारखा पैसा लागतो. पण तसे नाही. गळ्यात दुर्बीण, मनात अमाप उत्साह आणि आस्था असली की अभ्यास होतो. मी शक्य तेव्हा एकट्यानेच उठून थोडेफार काम करत राहायचे ठरवले. कधी काझीरंगा, मानस या अभयारण्यावर, कधी नवेगाव-बांधावर तर कधी कोरेगावच्या मोरावर लिहित राहिलो.* *मला चांगली जाणीव आहे की हा प्रयत्न नवशिक्याचा आहे. तो अपुरा आहे, भरघोस नाही. त्यात बऱ्याच त्रुटी आहेत, पण नव्या रानात शिरण्यासाठी पहिल्यांदा कोणीतरी वाट पाडावी लागते. पुढे त्या वाटेने ये-जा सुरू होते. मी लहानशी वाट पाडली आहे एवढेच!"* लेखक आत्ता असते तर त्यांना नक्की सांगितले असते की तुम्ही पाडलेली पायवाट आता जवळ-पास राजमार्ग बनत चालली आहे. आज अनेक वन्य-जीव अभ्यासक, जंगल भटके सुजाण व सतर्क झाले आहेत, जंगले आणि प्राणी वाचले पाहिजेत यासाठी प्रयत्न सुरु आहेत. ह्या प्रयत्नांमागे लेखकासारख्या अनेक वनांचा अभ्यास करून ते आपल्यासमोर आणणाऱ्यांचा मोठा हात आहे. आज पक्षी-निरीक्षक किरण पुरंदरेंसारखे व्यक्ती शहरातील सगळा गाशा गुंडाळून जंगलात राहायला गेलेत ... काय नक्की thought -process झाली असेल त्यांची? फक्त जंगल-भटकंती करताना पाळावयाचे नियम अत्यंत महत्वाचे आहे. मुख्यत्वे-करून कुठल्याही वृक्षांचे, प्राणी-पक्ष्यांचे आपल्या असण्याने कुठलाही त्रास किंवा धोका - हानी संभवू नये, याची काळजी आपल्यासारख्या सुज्ञ भटक्यांनी नक्की घ्यावी. तरच हे भटकणे आनंद-दायी होईल. *भंडारा जिल्यातील नागझिरा हे एक अभयारण्य! फार सुंदर आहे.* हे पुस्तक फक्त लेखकाच्या दृष्टीने त्यांना भावलेलं जंगल आहे का? फक्त जंगलाचं वर्णन आहे का? तर नाही. एक पट्टीचा कथालेखक आणि मानव-स्वभाव चितारणारा लेखक केवळ वर्णन करू शकत नाही. माझ्या मते ही एक प्रक्रिया आहे, त्यांच्या अंतर्बाह्य बदलाची, जी त्यांना जाणवली, अगदी प्रकर्षाने. आणि तोच स्वतःचा शोध त्यांनी आपल्यासमोर मांडण्याचा प्रयत्न केलाय. बाकी प्रत्येकाचं जंगल वेगळं, खरं जंगल नाही तर स्वतःच्या आतलं एक जंगल. ते ज्याचं त्याने शोधायचं, त्यात डुंबायच, विहार करायचा आणि काही गवसत का ते बघायचं .... लेखकानेही तेच केलं... एक स्वगत मांडलं आहे.... आणि त्यातून संवादही साधला आहे. हे पुस्तक ललित म्हणावे की कादंबरी, वर्णन म्हणावे की आत्मकथन, अशा हिंदोळ्यावर हे वाचताना मी सतत राहते. अतिशय आशयपूर्ण गहिऱ्या अर्थाचे लिखाण आहे यात. लेखकाने नागझिरा आणि त्याचे वर्णन कसे केले आहे ते आपण रसिक वाचकांनी हे पुस्तक वाचूनच त्याचा आनंद घ्यावा. ते इथे मी सांगत बसणार नाही, उगाच तुमचं आनंद का हिरावून घेऊ? मी इथे मला भावलेले लेखकच मांडण्याचा अल्पसा प्रयत्न करत आहे, ते ही या पुस्तकाच्या माध्यमातून... पहिल्याच पानावर ते काय लिहितात बघा - *"गरजा शक्य तेवढ्या कमी करायच्या, दोनच वेळा साधे जेवण घ्यायचे, त्यात पदार्थ सुद्धा दोन किंवा तीनच. स्वतःचे कामे स्वतःच करायची. पाणी आणणे, कपडे धुणे अंथरून टाकणे आणि काढणे या साध्या सुध्या गोष्टींसाठी माणसांनी दुसऱ्यावर का अवलंबून राहावे? एकांत, स्वावलंबन आणि प्रत्येक बाबतीत मितव्यय ही त्रिसूत्री पाळून जंगलात पायी भटकायचे, जंगलाच्या कुशीत राहून निरागस असा आनंद लुटायचा या माफक अपेक्षेने गेलो आणि माझा काळ फार आनंदत गेला . रेडिओ, वृत्तपत्रे, वाङ्मय चर्चा, वाचन, कुटुंब, मित्र, दुसऱ्याच्या घरी जाणे येणे, जेवण देणे आणि घेणे यापैकी काहीही नसताना कधी कंटाळा आला नाही. करमत नाही असे झाले नाही. रोज गाढ झोप आली. स्वप्न पडले असतील तर ती सकाळी आठवली नाही. शिवाय मित आहार आणि पायी हिंडणे यामुळे चरबी झडली. एकूणच मांद्य कमी झाले."* हे वाचून आपल्याला नक्की काय हवे असते, आणि रोजच्या रहाटगाडग्यात आपण काय करतो, याची मनातल्या मनात तुलना व्हावी. खरंच काय हवं असतं आपल्याला? आपण सतत प्रेम, शांती, समाधान आणि मनःशांती याच्याच तर शोधात असतो ना? आणि नेमक्या ह्याच सर्व गोष्टी बाजूला पडून आपण नुसते धावतच असतो... कशासाठी?? जीवनाचं तत्वज्ञान हे फार गंभीर नाहीये, अगदी छोट्या छोट्या गोष्टीतून आपण ते समजून घेऊन शकतो. फक्त ती जाण असली पाहिजे. थोडासा थांबून विचार झाला पाहिजे. मनःचक्षु उघडे पाहिजे आणि मुख्य म्हणजे मी कुणीतरी मोठा , हा भाव पहिल्यांदा गाळून पडला पाहिजे. *अगदी तसंच जसं पानगळीच्या मोसमात जुनं पान अगदी सहज गळून पडतं ... नव्यासाठी जागा करून देतं ... जंगल आपल्याला हेच शिकवतं ... न बोलता ... त्याच्या कृतीतून ... आपली ते समजून घेण्याची कुवत आहे का?* शेवटच्या प्रकरणात लेखक परतीसाठी रेल्वे फलाटावर येतो. तेव्हाचचं त्यांचं स्वगत फार विचार करायला भाग पाडतं - *"ह्या दोन तासात करण्याजोगे असे काहीच महत्त्वाचे कार्य नसल्यामुळे मी आरशासमोर बसून दाढी केली, मिशा काढून टाकल्या. सतत अंगावर होते ते हिरवे कपडे काढून टाकले आणि इतके दिवस माझ्या कातडी पिशवीच्या तळाशी परिटघडी राहिलेले झुळझुळीत कपडे चढवून पोशाखी बनलो.`* किती साधी वाक्य आहेत, पण `पोशाखी बनलो` यातून किती काय काय सांगायचे आहे लेखकाला... गहिरेपण जाणवते! मला विचार करायला भाग पाडते. ट्रेक करून गड -किल्ल्यांहून परतताना माझीही अवस्था काहीशी अशीच व्हायची... जाड पावलांनी घरी परतणे आणि पुन्हा निसर्गात भटकायला मिळण्याची वाट पाहणे, याशिवाय गत्यंतर नसायचे. *जंगलांवर , निसर्गावर निस्सीम प्रेम करणाऱ्या आणि त्यांच्या संवर्धनासाठी झटणाऱ्या अनेक वेड्यांमुळे आज आपली वसुंधरा टिकली आहे. पुढील पिढ्यांसाठी तिला असच बहरत ठेवायचं असेल, किमान टिकवायचं जरी असेल तरी आपणही थोडेसे निसर्ग-वेडे व्हायला काय हरकत आहे??* *वृक्षवल्ली आम्हा सोयरे... वनचरे ...* धन्यवाद! जय हिंद!!! ...Read more