‘चिकन सूप फॉर द सोल’ या जगप्रसिद्ध ‘बेस्ट सेलर’ पुस्तक मालिकेतील चौथ्या, पाचव्या व सहाव्या भागातील काही कथांचा उषा महाजन यांनी केलेला स्वैरानुवाद पेश करणारे हे सदर. या तिनही भागांच्या अनुवादांचे हक्क ‘मेहता प्रकाशन’ला मिळाले आहेत. यापूर्वी ‘मेहता प्राशन’ने पहिल्या व तिसऱ्या भागाचा अनुवाद पुस्तकरूपाने प्रसिद्ध केला आहे. ‘वेदना व दु:ख तर अपरिहार्यच असतं, परंतु सतत दु:खी राहणं हे मात्र ऐच्छिक असतं.’ - आर्ट क्लॅनिन शांत, एकाकी दफनभूमीच्या व्यवस्थापकाला एका स्त्रीकडून दर महिन्याला न चुकता चेक येत असे. ती स्त्री आजारी अवस्थेत त्या शहरातल्या हॉस्पिटलमध्ये अंथरुणावर पडून असे. गाडीच्या अपघातात मृत्यू पावलेल्या तिच्या मुलाच्या थडग्यावर वाहण्यासाठी ताजी फुलं विकत घेण्यासाठी तो चेक येत असे. एके दिवशी त्या दफनभूमीजवळ एक गाडी येऊन थांबली. त्या गाडीत मागच्या सीटवर एक अतिशय निस्तेज वृद्ध स्त्री अर्धोन्मीलित डोळ्यांनी बसलेली होती. ‘या बार्इंची तब्येत अतिशय खराब झाल्यामुळे त्यांना चालता येत नाहीये,’ त्या गाडीच्या ड्रायव्हरने व्यवस्थापकाला सांगितलं. ‘तिच्या मुलाच्या थडग्यापर्यंत जाण्यासाठी तुम्ही आमच्या बरोबर गाडीतून येऊ शकता का? ...म्हणजे यांची तशी विनंती आहे तुम्हाला. बघा नं, त्या अगदी मृत्युपंथाला लागल्या आहेत. त्यांना मुलाच्या थडग्याचं अंतिम दर्शन घ्यायचं आहे.’ ‘या विल्सनबाई आहेत का?’ व्यवस्थापकाने विचारले. त्या माणसाने डोकं हलवून होकार दिला. ‘हं आता कळलं. दर महिन्याला त्या त्यांच्या मुलाच्या थडग्यावर फुलं वाहण्यासाठी चेक पाठवतात.’ तो व्यवस्थापक त्या माणसाबरोबर चालत जाऊन गाडीपाशी आला व आतमध्ये त्या बाईशेजारी बसला. ती वृद्धा खूपच अशक्त दिसत होती. तिचा मृत्यू जवळ आला होता, हे तिच्याकडे बघून जाणवत होतं, परंतु तरीही त्या व्यवस्थापकाला तिच्या चेहऱ्यावर काही तरी वेगळे भाव दिसत होते. तिचे निस्तेज, खोल गेलेले डोळे काही तरी जुनं दु:ख लपवत होते. ‘मी मिसेस विल्सन’ ती खोल आवाजात म्हणाली, ‘गेल्या दोन वर्षांपासून दर महिन्याला...’ ‘हो मला माहिती आहे आणि तुमच्या सूचनेनुसार मी ते करीत आलोय.’ ती पुढे बोलू लागली- ‘डॉक्टरांनी काही आठवड्यांचीच माझ्या जगण्याची हमी दिली आहे. त्यामुळे आज मी इथे येऊन पोहोचले. जगाचा निरोप घेताना माझ्या मनात कोणतीही खंत राहणार नाही. आता जगण्यासारखं काहीच उरलं नाहीय. परंतु मृत्यू येण्यापूर्वी मला एकदाच माझ्या मुलाच्या थडग्याचं अखेरचं दर्शन घ्यायचं अहे. आणि यापुढेही याच तऱ्हेने फुलं वाहण्याची तजवीज करायची आहे.’ एवढं बोलून ती खूप थकून गेली. गाडी त्या अरुंद रस्त्यावरून थडग्याच्या दिशेने जात होती. तिथे पोहोचल्यावर त्या बार्इंनी मोठ्या कष्टाने स्वत:ला थोडं ताठ करून मान उंचावून खिडकीतून तिच्या मुलाच्या थडग्याकडे नजर टाकली. त्याक्षणी सगळीकडे नीरव शांतता पसरली होती. फक्त आजूबाजूच्या उंच उंच झाडांवर बसलेल्या पक्ष्यांची हलकी चिवचिव ऐकू येत होती. शेवटी तो व्यवस्थापक बोलू लागला- ‘बाई, एक सांगावंसं वाटतंय मला व सांगताना वाईटही वाटतंय. तुम्ही फुलं विकत घेण्यासाठी पैसे पाठवत होतात खरं, पण...’ त्या बार्इंना पहिल्यांदा काही ऐकूच गेलं नाही. असं वाटलं... पण सावकाशीने ती व्यवस्थापकांकडे तोंड वळवून म्हणाली, ‘दु:ख वाटतंय? तुम्हाला समजतंय का, तुम्ही काय बोलताय ते.. माझा मुलगा...’ ‘हो, मला जाणीव आहे त्याची.’ तो नरमाईच्या सुरात म्हणाला- ‘पण ऐका तरी- मी चर्चच्या एका संघटनेचा सदस्य आहे व आम्ही तर आठवड्याला हॉस्पिटल्स, तुरुंग, आधार केंद्र अशा अनेक ठिकाणांना भेट देत असतो. अशा जागी जिवंत माणसं राहात आहेत. त्यांना उत्साहित करण्याची गरज असते. अशा प्रकारच्या बहुतांश लोकांना मनापासून फुलं आवडतात. सुंदर सुंदर फुलं बघण्याचा, त्यांचा गंध घेण्याचा अनुभव ते घेऊ शकतात. ते थडगं... तिथे तर कोणी आता जिवंत नाहीय... फुलांचं सौंदर्य न्याहाळण्यासाठी की त्यांचा गंध नाकात भरून घेण्यासाठी...’ क्षीण आवाजात असं बोलून मान फिरवून, दुसऱ्या बाजूला बघू लागला. काही उत्तर न देता ती बाई मूकपणे तिच्या मुलाच्या थडग्याकडे एकटक बघत राहिली. नंतर सावकाशीने तिने हातानेच निर्देश केल्यावर ते सारे जण त्या व्यवस्थापकासह परत ऑफिसकडे येऊन पोहोचले. तो खाली उतरला व ते दोघे एकही शब्द न बोलता गाडीने पुढे निघून गेले. ‘मी तिचा अपमान केला आहे. असं काही तरी मी बोलायला नको होतं.’ तो स्वत:शीच पुटपुटला. काही महिन्यांनंतर परत एकदा ती बाई तिथे आलेली बघून त्याला आश्चर्याचा धक्काच बसला. आणि यावेळी इतर कोणी गाडी चालवत नव्हतं, तर खुद्द ती स्वत: गाडी चालवत आली होती. त्या व्यवस्थापकाचा त्याच्या डोळ्यावर विश्वासच बसेना. ‘तुमचं म्हणणं अगदी बरोबर होतं.’ ती त्याला म्हणाली, ‘अहो फुलांबद्दल म्हणतेय मी! म्हणून तर नंतर एकही चेक पाठवला नाही तुम्हाला. हॉस्पिटलमध्ये परतल्यावर माझ्या मनातून तुमचे शब्द जातच नव्हते. हॉस्पिटलमधल्या ज्या इतर रोग्यांसाठी एखादं फूलही येत नसे, त्यांच्यासाठी मी फुलं विकत घेण्यास सुरुवात केली. ती फुलं मिळाल्यामुळे व तीही एका अनोळखी व्यक्तीकडून, ते सगळे खूप खूश व्हायचे. त्यामुळे मलाही खूप आनंद, समाधान लाभू लागलं. ते सगळे तर आनंदी झालेच, पण त्यांच्यापेक्षा किती तरी पटीने मी अधिक आनंदी झालोय.’ ‘डॉक्टरांना उमगतच नाहीये की, अचानक कशामुळे मला बरं वाटायला लागलंय. पण मला मात्र उमगलंय बरं का!’ ...ती पुढे म्हणाली. - मूळ कथा : You Don`t Bring Me, Flowers Anymore ...Read more