* Front & back cover images are for illustration purposes only and the price of book is sold separately.
  • Original Book Title: NOBEL LALANA - PART 1
  • Availability : Available
  • ISBN : 9788190757423
  • Edition : 5
  • Publishing Year : NOVEMBER 2008
  • Weight : 0.00 gms
  • Pages : 212
  • Language : MARATHI
  • Category : BIOGRAPHY
Quantity
Buying Options:
  • Ebooks:
  • Print Books:
NOBEL PRIZE, THE HIGHEST CIVILIAN AWARD IN THE WORLD, HAS BEEN AWARDED EVERY YEAR, SINCE 1901, FOR THE OUTSTANDING ACHIEVEMENTS IN PHYSICS, CHEMISTRY, PHYSIOLOGY OR MEDICINE, LITERATURE AND FOR PEACE. THE NOBEL PRIZE IS AN INTERNATIONAL AWARD, ADMINISTERED BY THE NOBEL FOUNDATION IN STOCKHOLM, SWEDEN, IN MEMORY OF SIR ALFRED NOBEL, THE FOUNDER OF THE NOBEL PRIZE. EACH PRIZE CONSISTS OF A MEDAL, PERSONAL DIPLOMA, AND HARD CASH. THE NOBEL PRIZES ARE AWARDED IN ACCORDANCE WITH THE LAST WILL SIGNED BY ALFRED NOBEL ON NOVEMBER 27, 1895, IN PARIS. 35 OUT OF THE 801 ( ABOUT 4.4 % ) NOBEL PRIZES AWARDED TILL 2007, HAVE BEEN WON BY THE WOMEN. THESE 35 NOBEL PRIZES HAVE BEEN WON BY 34 WOMEN, AS MARIE CURRIE WON THE NOBEL PRIZE TWICE. ALTHOUGH 34 MAY APPEAR TO BE A SMALL FIGURE, CONSIDERING THE ENUMERABLE ODDS AGAINST WHICH THESE WOMEN HAD TO STRUGGLE AND THE IMPORTANCE OF THEIR WORK , THE REAL QUESTION WOULD BE WOW, HOW COME SO MANY? AND NOT WHY SO FEW HAVE WON THE AWARD SO FAR ?. NEVER BEFORE, SO FEW HAVE CONTRIBUTED, SO MUCH, UNDER SUCH TRYING CIRCUMSTANCES. EACH OF THESE 34 NOBEL WOMEN, HAS MADE IMMENSE CONTRIBUTION TO THE MANKIND BY THE VIRTUE OF HER SELFLESS, DEDICATED AND UNTIRING WORK, DESPITE UNSURMOUNTABLE ODDS. AS ENGRAVED ON THE NOBEL MEDAL ITSELF, THEY REALLY BETTERED LIFE ON THE EARTH. SO FAR, THERE WAS NO BOOK AVAILABLE IN ANY LANGUAGE, GIVING CONSOLIDATED DETAILS OF THE WORK DONE BY EACH OF THE 34 NOBEL WOMEN. NOT MANY KNOW ABOUT THESE 34 WOMEN, THE DIFFICULTIES THEY FACED AND THE IMMENSE CONTRIBUTIONS THEY MADE TO THE HUMANITY. COMMON KNOWLEDGE ABOUT THESE NOBEL WINNERS NORMALLY DOES NOT GO BEYOND A FEW LIKE MARIE CURIE, IRENE CURIE, PEARL BUCK AND MOTHER TERESA. THIS BOOK IS THE FIRST ATTEMPT TO BRIDGE THE WIDE GAP. A SINCERE ATTEMPT HAS BEEN MADE TO UNEARTH THE HIDDEN TREASURES IN THE LIVES OF THESE NOBEL WOMEN AND UNFOLD THE INTRICACIES OF THEIR STRUGGLES. IN FACT, THEY DID NOT WORK TO WIN THE NOBEL PRIZE, BUT THEY HONESTLY BELIEVED AND TRULY ENJOYED WORKING FOR THEIR CHOSEN CAUSE. THEIR DEDICATED, UNTIRING PERSEVERANCE WON THEM MANY ACCOLADES AND THE NOBEL PRIZE CAME THEIR WAY. THIS BOOK ATTEMPTS TO CAPTURE THE WORK OF EACH OF THE NOBEL WOMEN, ALONG WITH THEIR SOCIAL, POLITICAL, HISTORICAL AND ECONOMIC CIRCUMSTANCES PREVAILING THEM. OF THE 34 WOMEN 11 HAVE BEEN AWARDED THE NOBEL PRIZE FOR THEIR CONTRIBUTIONS IN THE FIELD OF SCIENCE. THIS BOOK BRINGS OUT HOW THEY WORKED DURING THE TIMES WHEN WOMEN WERE LOOKED DOWN, EVEN IN THE WESTERN COUNTRIES, WITH GREAT CONTEMPT AND SUSPICION ABOUT THEIR BASIC CAPABILITIES TO WORK IN THE SCIENTIFIC FIELDS WITH MATHEMATICAL & LOGICAL THINKING COMPETENCIES. THEY WERE DEPRIVED OF BASIC EDUCATION, RESEARCH AND FINANCIAL NEEDS. HOWEVER, DESPITE HEAVY ODDS, THEY STOOD OUT AND MADE SIGNIFICANT CONTRIBUTIONS, DEFINITELY BETTERING LIFE ON THE EARTH. OTHER 11 WOMEN HAVE BEEN AWARDED THE NOBEL PRIZE FOR THEIR CONTRIBUTIONS IN THE FIELD OF LITERATURE. MANY OF THEM DID NOT EVEN RECEIVE ANY PRIMARY EDUCATION. MANY FACED INNUMERABLE DIFFICULTIES AND VERY TRYING SITUATIONS TO OVERCOME ALL OBSTACLES DUE TO VARIOUS PREJUDICES AND DISCRIMINATIONS OF ALL KINDS. THIS BOOK DRAWS THEIR LIFE SKETCHES FOR THE BENEFIT OF THE PEOPLE TO DERIVE INSPIRATION FOR GOOD CAUSE. THE REMAINING 12 WOMEN HAVE BEEN AWARDED THE NOBEL PRIZE FOR THEIR CONTRIBUTIONS IN THE FIELD OF PEACE. THEY HAD TO WORK WITH GREAT COURAGE AGAINST TERRORISM, VIOLENCE AND BLOODBATH. THEY DID UNTIRING WORK IN SPITE OF MANY SETBACKS FOR THE HELPLESS AND DOWNTRODDEN OF THE MANKIND. THIS BOOK BRINGS OUT THEIR STRUGGLES FOR THE NEEDY AND DOWNTRODDEN, AGAINST THE INJUSTICE. THEY FOUGHT RELENTLESSLY, MANY TIMES EVEN DIRECTLY GOING ON THE BATTLE FIELDS. THEY NEVER LOST HOPES, NEVER GAVE UP, AGAINST DIFFICULT OBSTACLES. THEY WERE FULLY CONVINCED THAT LASTING PEACE CAN ONLY SAVE THE HUMANITY. THESE ARE 34 SELF RADIATING WOMEN, WHO WON THE NOBEL PRIZES BY VIRTUE OF THEIR NOBLE DEEDS. THEY STAND OUT THEIR, AS THE LIGHT HOUSES INSPIRING MANY OTHERS BY THEIR SELF RADIATING LIGHT. WHILE STUDYING THEIR LIFE SKETCHES THROUGH NUMEROUS NATIONAL AND INTERNATIONAL REFERENCES, I WAS TOTALLY ENGROSSED AND OVERWHELMINGLY IMPRESSED BY THESE GREAT WOMEN OF SUBSTANCE. THERE UPON, I FELT A VERY STRONG NEED TO BRING OUT THESE ADORING, SORE AND SWEET MEMORIES, HITHERTO UNKNOWN TO THE READERS AND THE DISCERNING CONNOISSEURS. IN THIS BOOK I HAVE MADE AN HONEST ATTEMPT TO CAPTURE AND BRING OUT THE GREAT WORK DONE BY THESE NOBEL WOMEN FOR THE PEOPLE. EVEN IF AT LEAST A FEW, ARE INSPIRED TO DO SOMETHING NOBLE, FOR THE BETTERMENT OF MANKIND, I WILL CALL THIS BOOK A REAL SUCCESS.
आपल्या अंतर्मनात लागलेल्या प्रकाशाच्या शोधाने उजळणाऱ्या या सर्व स्वप्रकाशरूपा. प्रत्येकीचे कार्यक्षेत्र वेगळे. परंतु कर्म हीच तृप्ती हा समाधानाचा मंत्र जपल्यामुळे आंतरिक शांती, आत्मविश्वास आणि आनंद त्यांतील प्रत्येकीलाच लाभलेला. जगातील सर्वोच्च समजला जाणारा नोबेल पुरस्कार त्यांना मिळाला खरा; पण त्यांनी पाहिलेल्या स्वप्नांकडे आणि ध्येयाकडे वाटचाल करणारा त्यांचा प्रवास कोणत्याही पुरस्काराच्या क्षितिजापार होता.
* खान्देशकन्या स्मिता पाटील साहित्य पुरस्कार २००९ * मीरा सिरसमकर यांना वीर महिला सौ. गीताबाई चारठाणकर पुरस्कार २०१०
Video not available
No Records Found
No Records Found
Keywords
#MEERA SIRSAMKAR #SIR ALFRED NOBEL #MARIE PIERRE CURIE #BERTHA FELICITAS SOPHIE #FREIFRAU VON SUTTNER #JANE ADDAMS #SELMA OTTILIA LOVISA LAGERLOF #GRAZIA DELEDDA #SIGRID UNDSET #IRENE JOLIOT - CURIE #PEARL BUCK #GABRIELA MISTRAL #EMILY GREENR BALCH #GERTY CORI #NELLY SACHS #BETTY WILLIAMS #ALVA MYRDAL #AUNG SAN SUU KYI #TONY MORRISON #NOBEL LALANA - PART 1
Customer Reviews
  • Rating StarVijay Bhadane

    मी वाचलेले पुस्तक नोबेल ललना लेखिका :-- मीरा सिरसमकर प्रकाशक:--मेहता पब्लि.हाउस.पुणे ★★★★★★ तेजशलाका नोबेल ललना ग्रंथ संपदा भरपूर असलेल्या वाचनालयात एखादे जुने पुस्तक अचानक हाती पडते मात्र ते वाचनात आल्यावर काहीतरी ेगळे व सकस वाचल्याचा आनंद प्राप्त होतो.किस्त्रीम मासिकाच्या उपसंपादिका,लेखिका,कवयित्रीं,गणित,विज्ञान विषयतज्ञ श्रीमती मीरा सिरसमकर यांनी लिहिलेले व नोव्हेम्बर 2008 साली प्रकाशित झालेले " नोबेल ललना " हे अद्वितीय पुस्तक मला असाच वाचनानंद देउन गेले. जगदमान्य अशी ओळख असलेला अग्रमानांकित,सर्वश्रेष्ठ व सर्वोच्च असा नोबेल पुरस्कार विविध क्षेत्रात भरीव कामगिरी केल्याने प्राप्त झालेल्या जगातील 36 मान्यवर स्रियांवरील " नोबेल ललना" लेखिका मीरा सिरसमकर अतिशय परिश्रमपूर्वक लिहिला.सुरुवातीला 2006 पासून 2008 पर्यंत लेखिकेने स्त्री मासिकात लेखमाला या स्वरूपात काही नोबेल विजेत्या स्रियांची माहिती प्रसिद्ध केली.परंतु मेरी पीएर क्यूरी, त्यांची कन्या आयरिन क्यूरी,पर्ल बक,मदर तेरेसा या ज्ञात अशा मोजक्या नोबेल पारितोषिक विजेत्या व्यतिरिक्त उर्वरित सर्वच नोबेल विजेत्या स्रियांचे कार्यकर्तुत्व मराठी जनतेला ज्ञात व्हावे म्हणून लेखिकेने हे पुस्तक लिहिण्याचे ठरविले.त्यात अनेकांचे प्रोत्साहन,सहकार्य लाभले.लेखन करताना पाश्चिमात्य संदर्भ ग्रंथ वापरावे लागले.अहोरात्र वाचन,लेखन करत असताना इंटरनेटवरून माहिती गोळा करण्यात लेखिका व्यस्त होती.पाश्चिमात्य देशातील 1950 पूर्वीच्या सामाजिक,राजकीय संदर्भाचा अभ्यासमय उल्लेख या पुस्तकात आहे.त्या कालखंडात विविध क्षेत्रात अफाट कार्यकर्तुत्व केलेल्या या कर्तबगार महिलांच्या ज्ञानमय माहितीपट पुस्तकात शब्दबद्ध झाला आहे. आपल्या कार्यक्षेत्रात स्वतःला झोकून देऊन,प्रतिकुलतेवर मात,करून,अविरत मेहनत घेउन आपले स्वप्न साकारणाऱ्या,ध्येय साध्य करणाऱ्या व त्यातून जगाचे कल्याण साधणाऱ्या या जिद्दी, बुद्धिवादी वीरांगनाचे कार्य इतके अमोल आहे की अनेकांना त्यापासून कृतीशीलतेची प्रेरणा,स्फूर्ती मिळावी. स्वीडनमधील स्टॉकहोम येथे 1833 साली दजन्मलेले जगदविख्यात रसायनशास्त्रज्ञ सर आल्फ्रेड नोबेल यांनी वैज्ञानिक संशोधनातून जी संपत्ती कमावली तिचा विनियोग नोबेल पारितोषिकात करण्याचे ठरविले.जगातील जात,धर्म,देश विरहित जे शास्रज्ञ,संशोधक,विचारवंत,साहित्यिक,शांतिदुत हे समस्त मानव जातीच्या विकास व कल्याणस्तव आपल्या क्षेत्रात भरीव कार्य करतील,त्यायोगे मानव जातीचा उद्धार होईल व वैश्विक बंधुभाव,सामंजस्य,शांतता प्रस्थापित होईल त्यांना दरवर्षी 10 डिसेंबर आल्फ्रेड नोबेल यांच्या पुण्यतिथीला हा पुरस्कार प्रदान केला जातो.रसायनशास्त्र,भौतिक शास्त्र,वैद्यकीय, शरीर शास्त्र,साहित्य,शांतता,व अर्थशास्त्र या क्षेत्रात अतुलनीय कार्य केलेल्यांना नोबेल पुरस्कार दिला जातो.2008 पर्यंत जगातील ज्या 36 महिलांना हा नोबेल पुरस्कार प्रदान झाला आहे त्यांची ओळख व त्यांनी केलेले कार्य त्याचा समावेश या पुस्तकात झाला आहे. विजय रघुनाथ भदाणे नाशिक ...Read more

  • Rating Starसौ. आभा राजेन्द्र घाणेकर, बुरुमतळी

    नोबेल ललना हे आपलं पुस्तक वाचून धन्य वाटलं. हे पुस्तक लिहिताना तुम्ही किती वाचलं असेल? अनेक ठिकाणांहून माहिती कशी मिळवली असेल? असे प्रश्न पडले. सह्याद्री वाहिनीवर तुमची मुलाखत पाहिली, ऐकली. हे पुस्तक लिहिण्यासाठी जे कष्ट घेतले ते अनमोल आहेत. या सगळया नोबेल ललनांचं कार्य-कर्तृत्व वाचून, मुख्यत: या पुस्तक लिखाणासाठी आपण घेतलेले कष्ट पाहून मनाला उभारी मिळाली. एक संदर्भ ग्रंथ म्हणून `नोबेल ललना` महत्त्वाचे आहे. ...Read more

  • Rating Starजया साहेबराव वाघमारे, अमरावती

    `नोबेल ललना` हे स्फूर्ती देणारे मूर्तिमंत असे आदर्श पुस्तक आहे. त्याहीपेक्षा पुस्तकातील शब्दरचना ही थेट हृदयाला स्पर्श करून स्फूर्ती देते. एक जगण्याची जिद्द, आयुष्यात काहीतरी करून दाखविण्याची प्रेरणा यातून मिळते. पुरस्कार प्राप्त स्त्रियांनी जी काही ेहनत घेतली त्याचे इतके सूक्ष्म अध्ययन तुम्ही केलेत, त्याचेच मला आश्चर्य वाटते. ह्या स्त्रियांना इतके जवळून पाहताना मला मी स्त्री असल्याचा अभिमान वाटतो. मला कथा-कादंबऱ्यांपेक्षाही वास्तववादी व सत्य घटनांवरील पुस्तके वाचायला फार आवडते. कल्पनेत रमत बसण्यापेक्षाही वास्तवाचा सामना करायला व वास्तव जाणून घ्यायला मला फार आवडते. येणाऱ्या अनेक पिढ्यांना तुमच्या पुस्तकाचे वाचन करण्याचे भाग्य लाभो हीच देवा चरणी प्रार्थना करते. ...Read more

  • Rating Starसौ. विनया वाळिंबे, पुणे

    सौ. मीरा सिरसमकर यांनी नोबेल ललना हे पुस्तक अत्यंत नीटनेटके लिहिले असून आकर्षक आहे.

  • Read more reviews
Write Your Own Review
  • Default typing language is Marathi. To type in English press Ctrl+G key combination
Submit Review
PLEASE SEND YOUR AUDIO REVIEW ON editorial@mehtapublishinghouse.com

Related Books

People Who Bought This Item Also Bought

Latest Reviews

NAGZIRA
NAGZIRA by VYANKATESH MADGULKAR Rating Star
कृष्णा DIWATE

आजच्या पुस्तकाचा विषय माझ्या आवडीचा - जंगलाचा... *जंगल - काय असतं ?* म्हटलं तर फक्त झाडे, नदी-नाले, प्राणी पक्षी यांनी भरलेला जमिनीचा एक तुकडा .... की वन-देवता? की पशु-पक्ष्यांचं घर? की जीवनचक्रातील अति-महत्वाचा घटक? की आपल्यातल्या दांभिकपणाला - दिखव्याला - व्यवहाराला गाळून टाकणारं आणि आपल्यालाही त्याच्यासारखाच सर्वसमावेशक, निर्मळ बनवणारं आणि आपल्यातल्या originality ला बाहेर आणणारं, असं एक अजब रसायन? *जंगल भटक्यांना विचारा एकदा... बोलतानाच त्यांच्या चेहऱ्यावर आणि डोळ्यात जी चमक दिसेल ना, त्यातून फार वेळ वाट न बघता सरळ जंगल गाठण्याची इच्छा न होईल तरच नवल!* आमचा एक मित्र- ज्याने असंच जंगलांचं वेड लावलं आणि अजून एक भटकी मैत्रीण - जिने त्या वेडात भरच घातली..... आणि असे अजून अनेक भटके निसर्गप्रेमी ... आणि मुळातूनच निसर्गाची ओढ , या सर्व गोष्टी माझ्या जंगल -प्रेमासाठी कारणीभूत ठरल्या. *आणि मग अरण्यऋषी श्री. मारुती चितमपल्ली, शंकर पाटील (कथा), डॉ. सलीम अली, जिम कॉर्बेट, व्यंकटेश माडगूळकर इत्यादींनी या निसर्गदेवतेकडे बघण्याची एक वेगळी दृष्टी दिली. त्या सर्वांनाच आजचा हा पुस्तक-परिचय सादर अर्पण!!* कथांसाठी प्रसिद्ध असणाऱ्या लेखकाने हे नागझिरा पुस्तक का बरे लिहिले असावे? मनोगतात ते स्वतः म्हणतात - *"महाराष्ट्रातील एखाद्या आडबाजूच्या जंगलात जाऊन महिना दोन महिने राहावे, प्राणी जीवन, पक्षी जीवन, झाडेझुडे पाहत मनमुराद भटकावे आणि या अनुभवाला शब्दरूप द्यावे हा विचार गेली काही वर्षे माझ्या मनात घोळत होता. काही परदेशी प्राणी शास्त्रज्ञांनी असा उद्योग करून लिहिलेली उत्तम पुस्तके माझ्या वाचण्यात आल्यापासून ही इच्छा फारच बळवली. मी इथे तिथे प्रयत्न करून पाहिले आणि निराश झालो. हे काम आपल्या आवाक्यातले नाही असे वाटले. मग शेल्लरने कुठेतरी लिहिल्याचे वाचले की भारतातील लोक प्राणी जीवनाच्या अभ्यासात उदासीन आहेत, आफ्रिकेच्याही फार मागे आहेत. त्यांना वाटते अशा संशोधनासाठी प्रचंड खर्च करावा लागतो, पाण्यासारखा पैसा लागतो. पण तसे नाही. गळ्यात दुर्बीण, मनात अमाप उत्साह आणि आस्था असली की अभ्यास होतो. मी शक्य तेव्हा एकट्यानेच उठून थोडेफार काम करत राहायचे ठरवले. कधी काझीरंगा, मानस या अभयारण्यावर, कधी नवेगाव-बांधावर तर कधी कोरेगावच्या मोरावर लिहित राहिलो.* *मला चांगली जाणीव आहे की हा प्रयत्न नवशिक्याचा आहे. तो अपुरा आहे, भरघोस नाही. त्यात बऱ्याच त्रुटी आहेत, पण नव्या रानात शिरण्यासाठी पहिल्यांदा कोणीतरी वाट पाडावी लागते. पुढे त्या वाटेने ये-जा सुरू होते. मी लहानशी वाट पाडली आहे एवढेच!"* लेखक आत्ता असते तर त्यांना नक्की सांगितले असते की तुम्ही पाडलेली पायवाट आता जवळ-पास राजमार्ग बनत चालली आहे. आज अनेक वन्य-जीव अभ्यासक, जंगल भटके सुजाण व सतर्क झाले आहेत, जंगले आणि प्राणी वाचले पाहिजेत यासाठी प्रयत्न सुरु आहेत. ह्या प्रयत्नांमागे लेखकासारख्या अनेक वनांचा अभ्यास करून ते आपल्यासमोर आणणाऱ्यांचा मोठा हात आहे. आज पक्षी-निरीक्षक किरण पुरंदरेंसारखे व्यक्ती शहरातील सगळा गाशा गुंडाळून जंगलात राहायला गेलेत ... काय नक्की thought -process झाली असेल त्यांची? फक्त जंगल-भटकंती करताना पाळावयाचे नियम अत्यंत महत्वाचे आहे. मुख्यत्वे-करून कुठल्याही वृक्षांचे, प्राणी-पक्ष्यांचे आपल्या असण्याने कुठलाही त्रास किंवा धोका - हानी संभवू नये, याची काळजी आपल्यासारख्या सुज्ञ भटक्यांनी नक्की घ्यावी. तरच हे भटकणे आनंद-दायी होईल. *भंडारा जिल्यातील नागझिरा हे एक अभयारण्य! फार सुंदर आहे.* हे पुस्तक फक्त लेखकाच्या दृष्टीने त्यांना भावलेलं जंगल आहे का? फक्त जंगलाचं वर्णन आहे का? तर नाही. एक पट्टीचा कथालेखक आणि मानव-स्वभाव चितारणारा लेखक केवळ वर्णन करू शकत नाही. माझ्या मते ही एक प्रक्रिया आहे, त्यांच्या अंतर्बाह्य बदलाची, जी त्यांना जाणवली, अगदी प्रकर्षाने. आणि तोच स्वतःचा शोध त्यांनी आपल्यासमोर मांडण्याचा प्रयत्न केलाय. बाकी प्रत्येकाचं जंगल वेगळं, खरं जंगल नाही तर स्वतःच्या आतलं एक जंगल. ते ज्याचं त्याने शोधायचं, त्यात डुंबायच, विहार करायचा आणि काही गवसत का ते बघायचं .... लेखकानेही तेच केलं... एक स्वगत मांडलं आहे.... आणि त्यातून संवादही साधला आहे. हे पुस्तक ललित म्हणावे की कादंबरी, वर्णन म्हणावे की आत्मकथन, अशा हिंदोळ्यावर हे वाचताना मी सतत राहते. अतिशय आशयपूर्ण गहिऱ्या अर्थाचे लिखाण आहे यात. लेखकाने नागझिरा आणि त्याचे वर्णन कसे केले आहे ते आपण रसिक वाचकांनी हे पुस्तक वाचूनच त्याचा आनंद घ्यावा. ते इथे मी सांगत बसणार नाही, उगाच तुमचं आनंद का हिरावून घेऊ? मी इथे मला भावलेले लेखकच मांडण्याचा अल्पसा प्रयत्न करत आहे, ते ही या पुस्तकाच्या माध्यमातून... पहिल्याच पानावर ते काय लिहितात बघा - *"गरजा शक्य तेवढ्या कमी करायच्या, दोनच वेळा साधे जेवण घ्यायचे, त्यात पदार्थ सुद्धा दोन किंवा तीनच. स्वतःचे कामे स्वतःच करायची. पाणी आणणे, कपडे धुणे अंथरून टाकणे आणि काढणे या साध्या सुध्या गोष्टींसाठी माणसांनी दुसऱ्यावर का अवलंबून राहावे? एकांत, स्वावलंबन आणि प्रत्येक बाबतीत मितव्यय ही त्रिसूत्री पाळून जंगलात पायी भटकायचे, जंगलाच्या कुशीत राहून निरागस असा आनंद लुटायचा या माफक अपेक्षेने गेलो आणि माझा काळ फार आनंदत गेला . रेडिओ, वृत्तपत्रे, वाङ्मय चर्चा, वाचन, कुटुंब, मित्र, दुसऱ्याच्या घरी जाणे येणे, जेवण देणे आणि घेणे यापैकी काहीही नसताना कधी कंटाळा आला नाही. करमत नाही असे झाले नाही. रोज गाढ झोप आली. स्वप्न पडले असतील तर ती सकाळी आठवली नाही. शिवाय मित आहार आणि पायी हिंडणे यामुळे चरबी झडली. एकूणच मांद्य कमी झाले."* हे वाचून आपल्याला नक्की काय हवे असते, आणि रोजच्या रहाटगाडग्यात आपण काय करतो, याची मनातल्या मनात तुलना व्हावी. खरंच काय हवं असतं आपल्याला? आपण सतत प्रेम, शांती, समाधान आणि मनःशांती याच्याच तर शोधात असतो ना? आणि नेमक्या ह्याच सर्व गोष्टी बाजूला पडून आपण नुसते धावतच असतो... कशासाठी?? जीवनाचं तत्वज्ञान हे फार गंभीर नाहीये, अगदी छोट्या छोट्या गोष्टीतून आपण ते समजून घेऊन शकतो. फक्त ती जाण असली पाहिजे. थोडासा थांबून विचार झाला पाहिजे. मनःचक्षु उघडे पाहिजे आणि मुख्य म्हणजे मी कुणीतरी मोठा , हा भाव पहिल्यांदा गाळून पडला पाहिजे. *अगदी तसंच जसं पानगळीच्या मोसमात जुनं पान अगदी सहज गळून पडतं ... नव्यासाठी जागा करून देतं ... जंगल आपल्याला हेच शिकवतं ... न बोलता ... त्याच्या कृतीतून ... आपली ते समजून घेण्याची कुवत आहे का?* शेवटच्या प्रकरणात लेखक परतीसाठी रेल्वे फलाटावर येतो. तेव्हाचचं त्यांचं स्वगत फार विचार करायला भाग पाडतं - *"ह्या दोन तासात करण्याजोगे असे काहीच महत्त्वाचे कार्य नसल्यामुळे मी आरशासमोर बसून दाढी केली, मिशा काढून टाकल्या. सतत अंगावर होते ते हिरवे कपडे काढून टाकले आणि इतके दिवस माझ्या कातडी पिशवीच्या तळाशी परिटघडी राहिलेले झुळझुळीत कपडे चढवून पोशाखी बनलो.`* किती साधी वाक्य आहेत, पण `पोशाखी बनलो` यातून किती काय काय सांगायचे आहे लेखकाला... गहिरेपण जाणवते! मला विचार करायला भाग पाडते. ट्रेक करून गड -किल्ल्यांहून परतताना माझीही अवस्था काहीशी अशीच व्हायची... जाड पावलांनी घरी परतणे आणि पुन्हा निसर्गात भटकायला मिळण्याची वाट पाहणे, याशिवाय गत्यंतर नसायचे. *जंगलांवर , निसर्गावर निस्सीम प्रेम करणाऱ्या आणि त्यांच्या संवर्धनासाठी झटणाऱ्या अनेक वेड्यांमुळे आज आपली वसुंधरा टिकली आहे. पुढील पिढ्यांसाठी तिला असच बहरत ठेवायचं असेल, किमान टिकवायचं जरी असेल तरी आपणही थोडेसे निसर्ग-वेडे व्हायला काय हरकत आहे??* *वृक्षवल्ली आम्हा सोयरे... वनचरे ...* धन्यवाद! जय हिंद!!! ...Read more

KHULBHAR DUDHACHI KAHANI
KHULBHAR DUDHACHI KAHANI by SUNANDA AMRAPURKAR Rating Star
श्रीपाद ब्रह्मे

नुकतंच असंच वेगानं वाचून संपवलेलं दुसरं पुस्तक म्हणजे सुनंदा अमरापूरकर यांचं ‘खुलभर दुधाची कहाणी’. दिवंगत ज्येष्ठ अभिनेते सदाशिव अमरापूरकर यांच्या त्या पत्नी. अर्थात ही काही त्यांची एकमेव ओळख नव्हे. एक चांगल्या अभिनेत्री, उत्तम अनुवादक म्हणूनही त्या ्रसिद्ध आहेत. त्यांनी ‘खुलभर दुधाची कहाणी’ या आत्मचरित्रवजा लेखनातून त्यांच्या जगण्याचा व्यापक पट अतिशय प्रांजळपणे उलगडला आहे. मला हे पुस्तक विशेष भावण्याचं कारण म्हणजे त्यात आलेलं नगरचं वर्णन. मी स्वत: नगरला फार प्रदीर्घ काळ राहिलो नसलो, तरी ते शेवटी माझ्या जिल्ह्याचं गाव. आणि वयाच्या १३ ते २२ अशा महत्त्वाच्या कुमार व तरुण वयातला माझा तिथला रहिवास असल्यानं नगरच्या आठवणी विसरणं शक्य नाही. सुनंदाताई माझ्या आईच्या वयाच्या. त्यामुळं त्यांच्या लहानपणच्या आठवणी जवळपास माझ्या जन्माच्या २०-२५ वर्षं आधीच्या. असं असलं तरी मी त्या वर्णनाशी, त्या काळातल्या नगरशीही रिलेट होऊ शकलो, याचं कारण मुळात गेल्या शतकात बदलांचा वेग अतिशय संथ होता. नगरसारख्या निम्नशहरी भागात तर तो आणखी संथ होता. त्यामुळं एकूण समाजजीवनात १९६० ते १९९० या तीस वर्षांत तपशिलातले फरक सोडले, तर फार मोठा बदल झाला नव्हता. सुनंदाताई माहेरच्या करमरकर. त्यांचं आजोळ‌ सातारा असलं, तरी त्या जन्मापासून नगरमध्येच लहानाच्या मोठ्या झालेल्या. अगदी पक्क्या ‘नगरी’ म्हणाव्यात अशा. ( आजही त्या स्वत:ला अभिमानानं ‘नगरकर’च म्हणवून घेतात.) सुनंदाताईंचे वडील त्या दहा वर्षांच्या असतानाच गेले. त्यांना मामांचा आधार होता, पण आईनंच लहानाचं मोठं केलं. तेव्हाचं त्यांचं निम्न मध्यमवर्गीय जगणं, नगरमधले वाडे, तिथलं समाजजीवन, तिथल्या शाळा, शिक्षक, नगरमधील दुकानं, दवाखाने, तिथल्या गल्ल्या, बाजार हे सगळं सगळं सुनंदाताई अतिशय तपशीलवार उभं करतात. नगरसारख्या मध्यम शहरात वाढलेल्या महाराष्ट्रातील कुठल्याही शहरातील त्या काळातील व्यक्तीला अतिशय सहज रिलेट होईल, असं त्यांचं हे जगणं होतं. त्यात सुनंदाताईंचं लेखन अतिशय सहज, सोपं आणि प्रांजळ असल्यामुळं ते आपल्याला अगदी भिडतं. एका प्रख्यात अभिनेत्याची पत्नी असल्यानं त्यांचं जीवन इतर सर्वसामान्य स्त्रियांपेक्षा वेगळं झालं असेल, अशी आपली अपेक्षा असते. सुनंदाताईंच्या लेखनातून या ‘वेगळ्या जीवना’ची काही तरी झलक मिळेल, अशीही आपली एक भूमिका तयार झालेली असते. सदाशिव अमरापूरकरांसारख्या मनस्वी अभिनेत्याशी लग्न झाल्यानंतर सुनंदाताईंचं जगणं बदललंही; मात्र ते वेगळ्या पद्धतीनं. सदाशिव अमरापूरकर ऊर्फ नगरकरांचा लाडका बंडू त्यांना नगरमध्ये शाळेपासून कसा भेटला, नंतर कॉलेजमध्ये दोघांनी एकाच ग्रुपमधील नाटकं कशी सादर केली, त्यात अगदी नकळतपणे त्यांचं प्रेम कसं जमलं आणि नंतर नगर सोडून त्या पतीच्या कारकिर्दीसाठी मुंबईत कशा आल्या हा सर्व नाट्यमय प्रवास सुनंदाताई अतिशय तन्मयतेनं मांडतात. अमरापूरकर मंडळींच्या घराविषयीचे तपशील त्यात येतात. अमरापूरकरांचे वडील दत्तोपंत हे नगरमधलं मोठं प्रस्थ. श्रीमंत घराणं. मोठा वाडा, नोकरचाकर वगैरे. त्या तुलनेत सुनंदाताईंची माहेरची परिस्थिती जेमतेम म्हणावी अशी. अशा परिस्थितीत हे लग्न झालं आणि त्या अमरापूरकरांची सून झाल्या, इथपर्यंत पुस्तकाचा निम्मा प्रवास (मध्यंतरच) होतो. पुढल्या दोनशे पानांत आपल्याला खऱ्या अर्थानं सदाशिव अमरापूरकर हे काय व्यक्तिमत्त्व होतं, हे उलगडत जातं. अमरापूरकरांनी शेवटपर्यंत त्यांची मध्यमवर्गीय राहणी व मध्यमवर्गीय मूल्यं सोडली नाहीत. ‘अर्धसत्य’सारख्या सिनेमामुळं एका रात्रीतून ते भारतभरात प्रसिद्ध झाले. या एका ओळखीमुळं अमरापूरकरांचं जीवन पूर्ण बदलून गेलं. तोपर्यंत असलेली आर्थिक ओढगस्तीही संपली. हिंदी चित्रपटसृष्टीत अगदी स्वप्नवत अशा रीतीनं ते मोठे स्टार झाले. एकापाठोपाठ एक खलनायकी भूमिका त्यांच्याकडं येऊ लागल्या. पैसा येऊ लागला. अशा परिस्थितीत एक मध्यमवर्गीय कुटुंब या सगळ्या धबधब्याला कसं तोंड देतं आणि आपली मूल्यं कायम जपत राहतं, हे सुनंदाताईंनी फार हृद्यपणे लिहिलं आहे. सुनंदाताईंनी अनेक वर्षं एलआयसीत नोकरी केली. पतीचं अस्थिर क्षेत्र असल्यानं त्यांनी सुरुवातीला नोकरी केलीच; पण नवरा हिंदी चित्रपटसृष्टीत सुपरस्टार व्हिलन झाल्यावरही त्यांनी ही नोकरी सोडली नाही. त्यांच्या तिन्ही मुलींवर त्यांनी उत्तम संस्कार केले. एका सिनेमाच्या प्रीमियरनंतर हे सगळे कुटुंबीय कसे घरी जाऊन पिठलं-भाकरीचं जेवण तयार करून जेवले हे त्यांनी एका प्रसंगात अतिशय खेळकरपणे सांगितलं आहे. अमरापूरकरांचं नाटकवेड, भौतिक सुखांविषयीची काहीशी विरक्त वृत्ती, त्यांचा मित्रांचा गोतावळा, अनेक माणसांचा घरात राबता असा एकूण ‘देशस्थी’ कारभार यावर सुनंदाताई कधी गमतीत, तर कधी काहीसं वैतागून टिप्पणी करतात. अर्थात त्यांचं सदाशिव अमरापूरकरांवर अतिशय प्रेम होतं आणि त्यांनी हे शेवटपर्यंत उत्तम निभावलं. अशा आत्मचरित्रांत अनेकदा ‘आहे मनोहर तरी... गमते उदास’ असा सूर लागण्याचा धोका असतो. सुनंदाताईंच्या लेखनाचं वैशिष्ट्य म्हणजे, एखादा अपवाद वगळता, त्यांच्या या संपूर्ण पुस्तकात असा रडवा सूर कधीही लागलेला नाही. आपल्याला जे काही मिळालं, ते आपणच निवडलं आहे आणि त्यामुळं त्याविषयी तक्रार करण्याचा आपल्याला काही अधिकार नाही, अशी एक भूमिका त्यांनी घेतलेली दिसते. त्यांच्या या पुस्तकातून विसाव्या शतकातील मध्यमवर्गीय ब्राह्मण घरातील एका तरुणीच्या आशा-आकांक्षांचा, आयुष्यानं दिलेल्या आश्चर्याच्या धक्क्यांचा आणि त्याला सामोरं जाण्यातील धीट दिलदारपणाचा लोभस प्रवास दिसतो. आपली मध्यमवर्गीय मूल्यं जपत, प्रामाणिकपणे व उमेदीनं आयुष्य जगणाऱ्या अनेक महिलांना या पुस्तकात आपल्या जगण्याचं प्रतिबिंब सापडेल. तेच या ‘खुलभर दुधाच्या कहाणी’चं यश आहे. ...Read more