* Front & back cover images are for illustration purposes only and the price of book is sold separately.
  • Availability : Available
  • ISBN : 9789386454980
  • Edition : 3
  • Publishing Year : FEBRUARY 2007
  • Weight : 0.00 gms
  • Pages : 128
  • Language : MARATHI
  • Category : HUMOUR
  • Available in Combos :SHYAM BHURKE COMBO SET - 12 BOOKS
Quantity
Buying Options:
  • Ebooks:
  • Print Books:
PULA’S LIFE WAS A ONE FULL OF HAPPINESS. THOUGH THERE WERE MANY OTHER SHADES TO IT, THE ONLY ONE THAT ALWAYS PREVAILED WAS THAT OF CONTENT, SATISFACTION AND BLISS. HE HAS SPREAD HAPPINESS THROUGH HIS EVERY ACT. HE WAS A WRITER, A SINGER AND A JOKER AS WELL. EACH ROLE WAS PLAYED BY HIM TO PERFECTION. A MASTER MIND, THAT IS WHAT ONE WOULD WANT TO CALL HIM. HE PRESENTED LITERATURE IN VARIOUS FORMS; STORIES, TRAVALOGUES, BIOGRAPHIES, DRAMAS, ONE-ACT PLAYS AND SCRIPTS AS WELL. HIS ANECDOTES HELPED ALL TO LAUGH AND ENJOY, RIGHT FROM THE OLD PEOPLE TO THE YOUNGEST GENERATION. MRS. AND MR. BHURKE TOGETHER HAD COMPILED A PROGRAM WHICH CONSISTED OF MANY OF THIS GREAT WRITER’S LITERATURE, THE SONG THAT HE COMPOSED OR DIRECTED, ETC. LATER, PEOPLE WOULD COME FORWARD AND SHARE THEIR MEMORIES ABOUT PULA. THESE MEMORIES WERE SOON PENNED DOWN BY THE COUPLE. SOON, THEY WERE ABLE TO KNOW MORE ABOUT PULA FROM CINE DIRECTOR RAM GABALE AND PANDIT BHIMSEN JOSHI. SHYAM BHURKE HAS A STYLE WITH WORDS AND PREFERS WRITING LINED WITH HUMOUR RATHER THAN MAKING IT SERIOUS. A READER CAN ENJOY ANY PAGE FROM THE BOOK. THERE IS HARDLY ANY NEED TO FOLLOW THE SEQUENCE. THROUGHOUT HIS LIFE, PULA EARNED A LOT IN TERMS OF NAME, FAME AND WEALTH. BUT HE DID NOT KEEP ANYTHING FOR HIMSELF. HE DONATED EVERYTHING TO A NOBLE CAUSE. HE FOUNDED A TRUST AND HELPED TO HELP MANY. HE SPENT EVERY SINGLE RUPEE FOR THE BETTERMENT OF OTHERS. THE GREAT POET MANGESH PADGAONKAR ONCE HAD WRITTEN THAT; ‘AS PULA TOUCHES ONE, ALL THE SORROWS RUN AWAY, A NEW NOTE STARTS PLAYING THE SONG, ANXIETY SIMPLY GOES AWAY, A SMILE OF MILLION DOLLARS IS SEEN ON SAD FACES; GRIEF AND BURDEN MELTS AWAY… EVEN WHEN PULA WAS QUITE ILL, HIS HUMOUR DID NOT ABANDON HIM. HE WOULD LIGHTLY COMMENT BY SAYING, ‘UNTIL NOW I HAVE RECEIVED MANY ACADEMY AWARDS, NOW IS THE TIME FOR ANATOMY AWARDS.’ HIS KNEES WOULD CAUSE HIM SEVERE PAIN IN RAINY SEASON, ESPECIALLY IN THE CLOUDY WEATHER. HE WOULD THEN SWITCH OF THE RADIO IF ANY SONG HAD THE WORD CLOUD IN IT. HE HAD ALSO STOPPED READING THE FAMOUS SANSKRIT EPIC MEGHDOOT AS THE MERE MENTION OF CLOUDS IN IT WOULD CAUSE HIM SEVERE KNEE PAIN. HE HAD LOST HIS HEARING ABILITY AND WOULD SAY ‘MY EARS DO NOT LISTEN TO WHAT I SAY.’ ACCEPTING THE HYPERTENSION-HIGH BP HE WOULD JOKINGLY SAY-‘MY BLOOD IS BEING PUMPED AT A FASTER PACE IN A WRONG AGE.’ SHYAM BHURKE HAS PRESENTED MANY SUCH SMALL STORIES RELATED TO THE GREAT FAMOUS PERSONALITY PULA. READERS ARE SURE TO ENJOY IT.
‘पुलं’चे जीवन ही एक आनंदयात्रा आहे. आपल्या बहुरूपी व्यक्तिमत्त्वातून, आपल्या विविध कलाकृतींद्वारा त्यांनी साऱ्यांना निखळ आनंद दिला. विदूषक, गायक आणि लेखक या तीन भूमिका वठवून सर्वांचे मनोरंजन करण्यात पु.ल. आनंद मानत. प्रवासवर्णने, व्यक्तिचित्रे, चरित्रे, एकांकिका, नाटके, पटकथा अशा विविध अंगांनी त्यांनी आपली लेखनकला फुलविली. नातवापासून आजीपर्यंत साऱ्यांना आनंदित करणारे पु.लं.चे किस्से या पुस्तकात वाचायला मिळतात. ‘पुलं’चे साहित्य व जीवन यावरची व्याख्याने व ‘पुलं’नी संगीतबद्ध केलेली गाणी असा कार्यक्रम भुर्के दाम्पत्य सादर करत. कार्यक्रम झाल्यावर लोक ‘पुलं’च्या आठवणी सांगत. या आठवणी त्यांनी शब्दबद्ध केल्या. सिनेदिग्दर्शक राम गबाले आणि पंडित भीमसेन जोशी यांच्याकडूनही ‘पुलं’च्या काही आठवणी त्यांना ऐकायला मिळाल्या. श्याम भुर्के यांचे लिखाण विनोदी अंगाने जाणारे आहे. कुठूनही किस्से वाचायला घेतले तरी वाचकांना पु.लं.च्या संगतीत काही काळ आनंदात घालविल्याचा प्रत्यय येईल. पु.लं.चे गुडघे दुखत होते. ढग भरून आले की गुडघेदुखी वाढे. यावर ते गमतीत म्हणत, ‘नभ मेघांनी आक्रमिले हे गाणे रेडिओवर लागले तर ‘नको ते ढग’ म्हणून मी रेडिओची कळ फिरवित असे. ‘मेघदूता’मध्ये तर ढग इतक्या वेळा येतात की ‘मेघदूत’ वाचण्याचं मी बंद केलंय. सध्या ‘मेघदूत’ हाफरेटमध्ये विकायला काढलंय! एकंदरीत या गुडघेदुखीपुढे मी गुडघे टेकलेत.’ कानांना ऐकू कमी यायला लागलंय असं न म्हणता ते म्हणतात- ‘हल्ली कान माझं ऐकत नाहीत!’ ब्लडप्रेशरचा त्रास वाढलाय सांगताना म्हणणार, ‘नको त्या वयात रक्त उसळतंय.’ अशा अनेक चटकदार किस्सेवाचनाच्या आनंदडोहात बुडी मारण्याचे सुख घेण्याची संधी या पुस्तकाद्वारा श्याम भुर्के यांनी वाचकांना उपलब्ध केली आहे.

No Records Found
No Records Found
Keywords
# PULA EK ANANDYATRA # SHYAM BHURKE # GADKARI # PRATIBHA # MUNJ # NAKALA # RAINCOAT # PATHANKOT # GANARA PANKHA # WINE #SANDALI # RAKTPIPASU # BAI # रेकी # श्याम भुर्के # पु ल एक आनंदयात्रा #नाकला # प्रतिभा # मुंज # गडकरी
Customer Reviews
  • Rating Starदै. सामना ४-२-२०१८

    एखाद्या योद्ध्याबद्दल माहिती सांगणारा जर योद्धाच असेल, ज्येष्ठ क्रीडापटूबद्दल भाष्य जर निपुण क्रीडापटूच करीत असेल तर जो आनंद कथन करणाNयाला होतो अन् कथन श्रवण ही प्रक्रिया जशी परिणामांपर्यंत पोहोचते तशीच परिस्थिती प्रा. श्याम भुर्के यांच्या ‘पु.ल.एक नंदयात्रा’ या पुस्तकाच्या वाचनसमयी होते यात शंका नाही. प्रस्तुत पुस्तकाचे लेखन प्रा. श्याम भुर्के यांनी पुलंच्या सहवासात बराच काळ घालवला अन् वेळोवेळी त्यांना पुलांच्या विनोदबुद्धीबरोबरच त्यांच्यातला हजरजबाबीपणाची, दानशूरपणाची समाजातल्या आर्थिक सामाजिकदृष्टया कमकुवत वर्गाबद्दलच्या कणवेची झलक लेखक प्रा. श्याम भुर्के यांना दिसून आलीय. वेगवेगळ्या प्रसंगी घडलेल्या छोट्या मोठ्या कित्येक प्रसंगांचं टिपण लेखकाने केलंय ज्यामुळे वाचकाला पुलंविषयी अधिक माहिती मिळते. अर्थातच त्यामुळे पुलंबद्दल आदर दुणावतो. लोकप्रिय विनोदी ज्येष्ठ लेखक द.मा.मिराजदार यांची खुमासदार प्रस्तावना या पुस्तकाला लाभलीय. आपल्या सात पानी प्रस्तावनेतून मिरासदार यांनी पुलंबद्दलच्या अनेक आठवणी, प्रसंग वाचकांसमोर मांडलेत. त्यापैकी एक आठवण नांदेडच्या त्या नाट्यसंमेलनाच्या काळात निवांत वेळी अशीच मपैâल जमली होती. त्या मैफलीत मीही एक श्रोता म्हणून बसलो होतो. शाब्दिक कोट्यांनी श्रोते हसत होते. कुणीतरी मध्येच म्हणाले. भाई तुमच्या या शाब्दिक कोट्या आणि विनोद ऐवूâन राम गडकNयांची आठवण होते. ते असेच संभाषणचतुर होते म्हणतात. पु.ल.म्हणाले, तुम्हाला एक गमतीचा योगायोग सांगू? गडकरी १९१९ च्या जानेवारी महिन्यात वारले. त्यानंतर बरोबर नऊ महिन्यांनी म्हणजे नोव्हेंबर १९१९ मध्ये माझा जन्म झाला आहे.’ हा योगायोग विलक्षण खरा!’ ‘सभेत कसे बोलावे’ ‘मुक्काम पोस्ट सोलापूर’ ‘पुणं एक साठवण’ ‘खुमासदार अत्रे’ ही पुस्तके लिहिणारे लेखक प्रा. श्याम भुर्वेâ यांनी विविध विषयांवर पंधराशेहून जास्त व्याख्यानं दिलेली आहेत. पुलंवरील प्रेमापोटी प्रा. श्यामु भुर्के आणि गीता भुर्के यांनी ‘पु.ल.एक आनंदयात्रा’ हा कार्यक्रम सवाशेहून अधिक वेळा रसिक श्रोत्यांसमोर अर्थात पुलंच्या चाहत्यांसमोर सादर केला आहे. बँक ऑफ महाराष्ट्र या राष्ट्रीयीकृत बँकेतल्या उच्चपदावरची नोकरी करता करता महाराष्ट्रभर जिथे जिथे बदल्या होत असत त्या त्या ठिकाणी या कार्यक्रमाचा अविष्कार भुर्वेâ दांपत्याने घडवून आणलेला आहे. त्यांच्या उपक्रमातूनच या पुस्तकांची निर्मिती घडून आल्याचा उल्लेख प्रस्तावनेत द.मा.मिरासदार यांनी केलाय. तर मलपृष्ठावर पु.लं.च्या समाजाभिमुख जीवनावर भाष्य करणारा परिच्छेद अन् कविवर्य मंगेश पाडगावकरांनी पुलंवर रचलेल्या कवितेच्या चार ओळी छापल्या आहेत. पु.लं.च्या सुरेख अकरा व्यंगचित्रांनी पुस्तकाचे मलपृष्ठ आणि मुखपृष्ठ आकर्षक बनवलंय घनश्याम देशमुख यांनी! पुस्तकाच्या आतील समर्पक चित्रंही धनश्याम देशमुख यांनी प्रसंगानुरूप रेखाटलेली दिसतात. प्रा. श्याम भुर्के यांनी निर्माण केलेले हे पुस्तक असे आहे की त्याचे वाचन कुठल्याही ठळकपणे छापलेल्या शीर्षकाला निवडून करावे असे आहे. त्यामुळेच हे पुस्तक लोकप्रिय ठरले असावे म्हणूनच की काय मेहता पब्लिशिंग हाऊस या प्रतिष्ठित प्रकाशनाने दुसरी आवृत्ती काढली असं म्हणायला हरकत नाही. पु.लं. देशपांडे या थोर मराठी साहित्यिकाला प्रा. श्याम भुर्के या त्यांच्या चाहत्याने दिलेली ही पुस्तकरूपी मानवंदना मराठी भाषिक वाचकांना अन् पुलंच्या चाहत्यांना, त्यांना अधिक जाणू पाहणाNयांना पहिल्या आवृत्तीप्रमाणेच आवडेल असा या पुस्तकांचा अविष्कार आहे. ...Read more

  • Rating StarDAINIK AIKYA 08-10-2017

    पु.लंची विनोद यात्रा... मी मूळचा सातारचा. मी दहावीत असतानाची गोष्ट. आमच्या न्यू इंग्लिश स्कूल शाळेच्या मैदानावर अखिल भारतीय मराठी साहित्य संमेलन भरणार होतं. त्या संमेलनाच्या मदतीसाठी पु. ल.देशपांडे लिखित ‘तुझे आहे तुजपाशी’ या नाटकाचा प्रयोग झाला. त्ा नाटकातील पु. लं.च्या दर्जेदार विनोदाला मी इतका मनमुराद हसलो की तेव्हापासून अगदी आजतागायत त्या नाटकातील विनोदी वाक्ये मी मित्रमंडळींना सांगत आलो. पु. लं.चं साहित्य व जीवन या दोहोंबद्दल लोकांमध्ये खूप प्रेम आणि कुतूहल आहे. त्यावर मी व्याख्याने देऊ लागलो. पु.लं. नी संगीतबद्ध केलेली गाणी सौ. गीता भुर्के सादर करु लागली. मी व सौ. मिळून हा एक कार्यक्रमच सादर करु लागलो. त्याचं नामकरण झालं. ‘पु. ल. : एक आनंदयात्रा’ कार्यक्रम झाल्यावर लोक पु. लं. च्या आठवणी सांगत. या आठवणी शब्दबद्ध कराव्यात असं मनात आले. पण या आठवणी खऱ्या असतील का असा विचार मनात डोकावला. मोठ्या व्यक्तीबद्दल अनेक गोष्टी सांगण्याचा मोह त्यांच्या चाहत्यांचा होत असतो. पण या गोष्टी सर्वांपर्यंत गेल्या नाहीत तर सारे जण आनंदाला मुकतील. मग एकच धोरण ठेवले. आपले लाडके पु.ल. जसं कोणाला दुखवीत नसत तसंच या आठवणीत कोणाची निंदानालस्ती होणार नाही ना हे पाहायचं. बाकी सार्या आठवणी या पु. लं.च्या किंवा त्यांच्या नावावर त्यांच्या चाहत्यांनी खपविलेल्या! मी असता भाग्यवान की मला सिनेदिग्दर्शक राम गबाले आणि पंडित भीमसेन जोशी त्यांच्याकडून पु.लं.च्या काही आठवणी ऐकायला मिळाल्या. देशमुख आणि कंपनीमध्ये जायचो तेव्हा सुलोचनाबाई देशमुख यांच्याकडूनही काही माहिती मिळायची. याचाही उपयोग मला झाला. या साNया आठवणी शब्दबद्ध केल्यावर द. मा. मिरासदार यांनी या पुस्तकास प्रस्तावना लिहून दिली. आणीबाणीच्या काळात पु. ल. जसे जनता पक्षाच्या प्रचाराला बाहेर पडले, तसे द. मा.ही गावोगाव व्याख्याने फड गाजवीत होते. सुप्रसिद्ध व्यंगचित्रकार मंगेश तेंडुलकर यांनी पु.लं.ना त्यांच्या ऐंशीव्या वाढदिवसाला एक चित्र भेट दिले होते. चित्रात पु.ल बासरीप्रमाणे काठी वाजवीत आहेत असे दाखविले आहे. पु. लं. ना हे चित्र आवडले होते. ...Read more

  • Rating StarDAINIK SAKAL (SAPTRANG) 08-10-2017

    बहुपैलू प्रतिभावंत पु.ल. देशपांडे यांच्या आयुष्यातल्या वेगवेगळ्या किश्श्यांचं हे संकलन प्रा. श्याम भुर्के यांनी केलं आहे. पुलंनी वेळोवेळी केलेले अनेक शाब्दिक विनोद, हजरजबाबी उत्तरं, काही प्रसंगनिष्ठ विनोद यांची मेजवानीच या पुस्तकात आहे. प्रा. भुर्के ांनी केवळ संबंधित किस्सा सांगितलेला नाही, तर त्याची पार्श्वभूमी, त्या विनोदाचं महत्त्व याही गोष्टी समजावून सांगितल्या आहेत. हे संदर्भ समजावून सांगितल्यामुळं त्या विनोदांची खुमारी आणखी वाढते. ...Read more

Write Your Own Review
  • Default typing language is Marathi. To type in English press Ctrl+G key combination
Submit Review
PLEASE SEND YOUR AUDIO REVIEW ON editorial@mehtapublishinghouse.com

Related Books

People Who Bought This Item Also Bought

Latest Reviews

NAGZIRA
NAGZIRA by VYANKATESH MADGULKAR Rating Star
कृष्णा DIWATE

आजच्या पुस्तकाचा विषय माझ्या आवडीचा - जंगलाचा... *जंगल - काय असतं ?* म्हटलं तर फक्त झाडे, नदी-नाले, प्राणी पक्षी यांनी भरलेला जमिनीचा एक तुकडा .... की वन-देवता? की पशु-पक्ष्यांचं घर? की जीवनचक्रातील अति-महत्वाचा घटक? की आपल्यातल्या दांभिकपणाला - दिखव्याला - व्यवहाराला गाळून टाकणारं आणि आपल्यालाही त्याच्यासारखाच सर्वसमावेशक, निर्मळ बनवणारं आणि आपल्यातल्या originality ला बाहेर आणणारं, असं एक अजब रसायन? *जंगल भटक्यांना विचारा एकदा... बोलतानाच त्यांच्या चेहऱ्यावर आणि डोळ्यात जी चमक दिसेल ना, त्यातून फार वेळ वाट न बघता सरळ जंगल गाठण्याची इच्छा न होईल तरच नवल!* आमचा एक मित्र- ज्याने असंच जंगलांचं वेड लावलं आणि अजून एक भटकी मैत्रीण - जिने त्या वेडात भरच घातली..... आणि असे अजून अनेक भटके निसर्गप्रेमी ... आणि मुळातूनच निसर्गाची ओढ , या सर्व गोष्टी माझ्या जंगल -प्रेमासाठी कारणीभूत ठरल्या. *आणि मग अरण्यऋषी श्री. मारुती चितमपल्ली, शंकर पाटील (कथा), डॉ. सलीम अली, जिम कॉर्बेट, व्यंकटेश माडगूळकर इत्यादींनी या निसर्गदेवतेकडे बघण्याची एक वेगळी दृष्टी दिली. त्या सर्वांनाच आजचा हा पुस्तक-परिचय सादर अर्पण!!* कथांसाठी प्रसिद्ध असणाऱ्या लेखकाने हे नागझिरा पुस्तक का बरे लिहिले असावे? मनोगतात ते स्वतः म्हणतात - *"महाराष्ट्रातील एखाद्या आडबाजूच्या जंगलात जाऊन महिना दोन महिने राहावे, प्राणी जीवन, पक्षी जीवन, झाडेझुडे पाहत मनमुराद भटकावे आणि या अनुभवाला शब्दरूप द्यावे हा विचार गेली काही वर्षे माझ्या मनात घोळत होता. काही परदेशी प्राणी शास्त्रज्ञांनी असा उद्योग करून लिहिलेली उत्तम पुस्तके माझ्या वाचण्यात आल्यापासून ही इच्छा फारच बळवली. मी इथे तिथे प्रयत्न करून पाहिले आणि निराश झालो. हे काम आपल्या आवाक्यातले नाही असे वाटले. मग शेल्लरने कुठेतरी लिहिल्याचे वाचले की भारतातील लोक प्राणी जीवनाच्या अभ्यासात उदासीन आहेत, आफ्रिकेच्याही फार मागे आहेत. त्यांना वाटते अशा संशोधनासाठी प्रचंड खर्च करावा लागतो, पाण्यासारखा पैसा लागतो. पण तसे नाही. गळ्यात दुर्बीण, मनात अमाप उत्साह आणि आस्था असली की अभ्यास होतो. मी शक्य तेव्हा एकट्यानेच उठून थोडेफार काम करत राहायचे ठरवले. कधी काझीरंगा, मानस या अभयारण्यावर, कधी नवेगाव-बांधावर तर कधी कोरेगावच्या मोरावर लिहित राहिलो.* *मला चांगली जाणीव आहे की हा प्रयत्न नवशिक्याचा आहे. तो अपुरा आहे, भरघोस नाही. त्यात बऱ्याच त्रुटी आहेत, पण नव्या रानात शिरण्यासाठी पहिल्यांदा कोणीतरी वाट पाडावी लागते. पुढे त्या वाटेने ये-जा सुरू होते. मी लहानशी वाट पाडली आहे एवढेच!"* लेखक आत्ता असते तर त्यांना नक्की सांगितले असते की तुम्ही पाडलेली पायवाट आता जवळ-पास राजमार्ग बनत चालली आहे. आज अनेक वन्य-जीव अभ्यासक, जंगल भटके सुजाण व सतर्क झाले आहेत, जंगले आणि प्राणी वाचले पाहिजेत यासाठी प्रयत्न सुरु आहेत. ह्या प्रयत्नांमागे लेखकासारख्या अनेक वनांचा अभ्यास करून ते आपल्यासमोर आणणाऱ्यांचा मोठा हात आहे. आज पक्षी-निरीक्षक किरण पुरंदरेंसारखे व्यक्ती शहरातील सगळा गाशा गुंडाळून जंगलात राहायला गेलेत ... काय नक्की thought -process झाली असेल त्यांची? फक्त जंगल-भटकंती करताना पाळावयाचे नियम अत्यंत महत्वाचे आहे. मुख्यत्वे-करून कुठल्याही वृक्षांचे, प्राणी-पक्ष्यांचे आपल्या असण्याने कुठलाही त्रास किंवा धोका - हानी संभवू नये, याची काळजी आपल्यासारख्या सुज्ञ भटक्यांनी नक्की घ्यावी. तरच हे भटकणे आनंद-दायी होईल. *भंडारा जिल्यातील नागझिरा हे एक अभयारण्य! फार सुंदर आहे.* हे पुस्तक फक्त लेखकाच्या दृष्टीने त्यांना भावलेलं जंगल आहे का? फक्त जंगलाचं वर्णन आहे का? तर नाही. एक पट्टीचा कथालेखक आणि मानव-स्वभाव चितारणारा लेखक केवळ वर्णन करू शकत नाही. माझ्या मते ही एक प्रक्रिया आहे, त्यांच्या अंतर्बाह्य बदलाची, जी त्यांना जाणवली, अगदी प्रकर्षाने. आणि तोच स्वतःचा शोध त्यांनी आपल्यासमोर मांडण्याचा प्रयत्न केलाय. बाकी प्रत्येकाचं जंगल वेगळं, खरं जंगल नाही तर स्वतःच्या आतलं एक जंगल. ते ज्याचं त्याने शोधायचं, त्यात डुंबायच, विहार करायचा आणि काही गवसत का ते बघायचं .... लेखकानेही तेच केलं... एक स्वगत मांडलं आहे.... आणि त्यातून संवादही साधला आहे. हे पुस्तक ललित म्हणावे की कादंबरी, वर्णन म्हणावे की आत्मकथन, अशा हिंदोळ्यावर हे वाचताना मी सतत राहते. अतिशय आशयपूर्ण गहिऱ्या अर्थाचे लिखाण आहे यात. लेखकाने नागझिरा आणि त्याचे वर्णन कसे केले आहे ते आपण रसिक वाचकांनी हे पुस्तक वाचूनच त्याचा आनंद घ्यावा. ते इथे मी सांगत बसणार नाही, उगाच तुमचं आनंद का हिरावून घेऊ? मी इथे मला भावलेले लेखकच मांडण्याचा अल्पसा प्रयत्न करत आहे, ते ही या पुस्तकाच्या माध्यमातून... पहिल्याच पानावर ते काय लिहितात बघा - *"गरजा शक्य तेवढ्या कमी करायच्या, दोनच वेळा साधे जेवण घ्यायचे, त्यात पदार्थ सुद्धा दोन किंवा तीनच. स्वतःचे कामे स्वतःच करायची. पाणी आणणे, कपडे धुणे अंथरून टाकणे आणि काढणे या साध्या सुध्या गोष्टींसाठी माणसांनी दुसऱ्यावर का अवलंबून राहावे? एकांत, स्वावलंबन आणि प्रत्येक बाबतीत मितव्यय ही त्रिसूत्री पाळून जंगलात पायी भटकायचे, जंगलाच्या कुशीत राहून निरागस असा आनंद लुटायचा या माफक अपेक्षेने गेलो आणि माझा काळ फार आनंदत गेला . रेडिओ, वृत्तपत्रे, वाङ्मय चर्चा, वाचन, कुटुंब, मित्र, दुसऱ्याच्या घरी जाणे येणे, जेवण देणे आणि घेणे यापैकी काहीही नसताना कधी कंटाळा आला नाही. करमत नाही असे झाले नाही. रोज गाढ झोप आली. स्वप्न पडले असतील तर ती सकाळी आठवली नाही. शिवाय मित आहार आणि पायी हिंडणे यामुळे चरबी झडली. एकूणच मांद्य कमी झाले."* हे वाचून आपल्याला नक्की काय हवे असते, आणि रोजच्या रहाटगाडग्यात आपण काय करतो, याची मनातल्या मनात तुलना व्हावी. खरंच काय हवं असतं आपल्याला? आपण सतत प्रेम, शांती, समाधान आणि मनःशांती याच्याच तर शोधात असतो ना? आणि नेमक्या ह्याच सर्व गोष्टी बाजूला पडून आपण नुसते धावतच असतो... कशासाठी?? जीवनाचं तत्वज्ञान हे फार गंभीर नाहीये, अगदी छोट्या छोट्या गोष्टीतून आपण ते समजून घेऊन शकतो. फक्त ती जाण असली पाहिजे. थोडासा थांबून विचार झाला पाहिजे. मनःचक्षु उघडे पाहिजे आणि मुख्य म्हणजे मी कुणीतरी मोठा , हा भाव पहिल्यांदा गाळून पडला पाहिजे. *अगदी तसंच जसं पानगळीच्या मोसमात जुनं पान अगदी सहज गळून पडतं ... नव्यासाठी जागा करून देतं ... जंगल आपल्याला हेच शिकवतं ... न बोलता ... त्याच्या कृतीतून ... आपली ते समजून घेण्याची कुवत आहे का?* शेवटच्या प्रकरणात लेखक परतीसाठी रेल्वे फलाटावर येतो. तेव्हाचचं त्यांचं स्वगत फार विचार करायला भाग पाडतं - *"ह्या दोन तासात करण्याजोगे असे काहीच महत्त्वाचे कार्य नसल्यामुळे मी आरशासमोर बसून दाढी केली, मिशा काढून टाकल्या. सतत अंगावर होते ते हिरवे कपडे काढून टाकले आणि इतके दिवस माझ्या कातडी पिशवीच्या तळाशी परिटघडी राहिलेले झुळझुळीत कपडे चढवून पोशाखी बनलो.`* किती साधी वाक्य आहेत, पण `पोशाखी बनलो` यातून किती काय काय सांगायचे आहे लेखकाला... गहिरेपण जाणवते! मला विचार करायला भाग पाडते. ट्रेक करून गड -किल्ल्यांहून परतताना माझीही अवस्था काहीशी अशीच व्हायची... जाड पावलांनी घरी परतणे आणि पुन्हा निसर्गात भटकायला मिळण्याची वाट पाहणे, याशिवाय गत्यंतर नसायचे. *जंगलांवर , निसर्गावर निस्सीम प्रेम करणाऱ्या आणि त्यांच्या संवर्धनासाठी झटणाऱ्या अनेक वेड्यांमुळे आज आपली वसुंधरा टिकली आहे. पुढील पिढ्यांसाठी तिला असच बहरत ठेवायचं असेल, किमान टिकवायचं जरी असेल तरी आपणही थोडेसे निसर्ग-वेडे व्हायला काय हरकत आहे??* *वृक्षवल्ली आम्हा सोयरे... वनचरे ...* धन्यवाद! जय हिंद!!! ...Read more

KHULBHAR DUDHACHI KAHANI
KHULBHAR DUDHACHI KAHANI by SUNANDA AMRAPURKAR Rating Star
श्रीपाद ब्रह्मे

नुकतंच असंच वेगानं वाचून संपवलेलं दुसरं पुस्तक म्हणजे सुनंदा अमरापूरकर यांचं ‘खुलभर दुधाची कहाणी’. दिवंगत ज्येष्ठ अभिनेते सदाशिव अमरापूरकर यांच्या त्या पत्नी. अर्थात ही काही त्यांची एकमेव ओळख नव्हे. एक चांगल्या अभिनेत्री, उत्तम अनुवादक म्हणूनही त्या ्रसिद्ध आहेत. त्यांनी ‘खुलभर दुधाची कहाणी’ या आत्मचरित्रवजा लेखनातून त्यांच्या जगण्याचा व्यापक पट अतिशय प्रांजळपणे उलगडला आहे. मला हे पुस्तक विशेष भावण्याचं कारण म्हणजे त्यात आलेलं नगरचं वर्णन. मी स्वत: नगरला फार प्रदीर्घ काळ राहिलो नसलो, तरी ते शेवटी माझ्या जिल्ह्याचं गाव. आणि वयाच्या १३ ते २२ अशा महत्त्वाच्या कुमार व तरुण वयातला माझा तिथला रहिवास असल्यानं नगरच्या आठवणी विसरणं शक्य नाही. सुनंदाताई माझ्या आईच्या वयाच्या. त्यामुळं त्यांच्या लहानपणच्या आठवणी जवळपास माझ्या जन्माच्या २०-२५ वर्षं आधीच्या. असं असलं तरी मी त्या वर्णनाशी, त्या काळातल्या नगरशीही रिलेट होऊ शकलो, याचं कारण मुळात गेल्या शतकात बदलांचा वेग अतिशय संथ होता. नगरसारख्या निम्नशहरी भागात तर तो आणखी संथ होता. त्यामुळं एकूण समाजजीवनात १९६० ते १९९० या तीस वर्षांत तपशिलातले फरक सोडले, तर फार मोठा बदल झाला नव्हता. सुनंदाताई माहेरच्या करमरकर. त्यांचं आजोळ‌ सातारा असलं, तरी त्या जन्मापासून नगरमध्येच लहानाच्या मोठ्या झालेल्या. अगदी पक्क्या ‘नगरी’ म्हणाव्यात अशा. ( आजही त्या स्वत:ला अभिमानानं ‘नगरकर’च म्हणवून घेतात.) सुनंदाताईंचे वडील त्या दहा वर्षांच्या असतानाच गेले. त्यांना मामांचा आधार होता, पण आईनंच लहानाचं मोठं केलं. तेव्हाचं त्यांचं निम्न मध्यमवर्गीय जगणं, नगरमधले वाडे, तिथलं समाजजीवन, तिथल्या शाळा, शिक्षक, नगरमधील दुकानं, दवाखाने, तिथल्या गल्ल्या, बाजार हे सगळं सगळं सुनंदाताई अतिशय तपशीलवार उभं करतात. नगरसारख्या मध्यम शहरात वाढलेल्या महाराष्ट्रातील कुठल्याही शहरातील त्या काळातील व्यक्तीला अतिशय सहज रिलेट होईल, असं त्यांचं हे जगणं होतं. त्यात सुनंदाताईंचं लेखन अतिशय सहज, सोपं आणि प्रांजळ असल्यामुळं ते आपल्याला अगदी भिडतं. एका प्रख्यात अभिनेत्याची पत्नी असल्यानं त्यांचं जीवन इतर सर्वसामान्य स्त्रियांपेक्षा वेगळं झालं असेल, अशी आपली अपेक्षा असते. सुनंदाताईंच्या लेखनातून या ‘वेगळ्या जीवना’ची काही तरी झलक मिळेल, अशीही आपली एक भूमिका तयार झालेली असते. सदाशिव अमरापूरकरांसारख्या मनस्वी अभिनेत्याशी लग्न झाल्यानंतर सुनंदाताईंचं जगणं बदललंही; मात्र ते वेगळ्या पद्धतीनं. सदाशिव अमरापूरकर ऊर्फ नगरकरांचा लाडका बंडू त्यांना नगरमध्ये शाळेपासून कसा भेटला, नंतर कॉलेजमध्ये दोघांनी एकाच ग्रुपमधील नाटकं कशी सादर केली, त्यात अगदी नकळतपणे त्यांचं प्रेम कसं जमलं आणि नंतर नगर सोडून त्या पतीच्या कारकिर्दीसाठी मुंबईत कशा आल्या हा सर्व नाट्यमय प्रवास सुनंदाताई अतिशय तन्मयतेनं मांडतात. अमरापूरकर मंडळींच्या घराविषयीचे तपशील त्यात येतात. अमरापूरकरांचे वडील दत्तोपंत हे नगरमधलं मोठं प्रस्थ. श्रीमंत घराणं. मोठा वाडा, नोकरचाकर वगैरे. त्या तुलनेत सुनंदाताईंची माहेरची परिस्थिती जेमतेम म्हणावी अशी. अशा परिस्थितीत हे लग्न झालं आणि त्या अमरापूरकरांची सून झाल्या, इथपर्यंत पुस्तकाचा निम्मा प्रवास (मध्यंतरच) होतो. पुढल्या दोनशे पानांत आपल्याला खऱ्या अर्थानं सदाशिव अमरापूरकर हे काय व्यक्तिमत्त्व होतं, हे उलगडत जातं. अमरापूरकरांनी शेवटपर्यंत त्यांची मध्यमवर्गीय राहणी व मध्यमवर्गीय मूल्यं सोडली नाहीत. ‘अर्धसत्य’सारख्या सिनेमामुळं एका रात्रीतून ते भारतभरात प्रसिद्ध झाले. या एका ओळखीमुळं अमरापूरकरांचं जीवन पूर्ण बदलून गेलं. तोपर्यंत असलेली आर्थिक ओढगस्तीही संपली. हिंदी चित्रपटसृष्टीत अगदी स्वप्नवत अशा रीतीनं ते मोठे स्टार झाले. एकापाठोपाठ एक खलनायकी भूमिका त्यांच्याकडं येऊ लागल्या. पैसा येऊ लागला. अशा परिस्थितीत एक मध्यमवर्गीय कुटुंब या सगळ्या धबधब्याला कसं तोंड देतं आणि आपली मूल्यं कायम जपत राहतं, हे सुनंदाताईंनी फार हृद्यपणे लिहिलं आहे. सुनंदाताईंनी अनेक वर्षं एलआयसीत नोकरी केली. पतीचं अस्थिर क्षेत्र असल्यानं त्यांनी सुरुवातीला नोकरी केलीच; पण नवरा हिंदी चित्रपटसृष्टीत सुपरस्टार व्हिलन झाल्यावरही त्यांनी ही नोकरी सोडली नाही. त्यांच्या तिन्ही मुलींवर त्यांनी उत्तम संस्कार केले. एका सिनेमाच्या प्रीमियरनंतर हे सगळे कुटुंबीय कसे घरी जाऊन पिठलं-भाकरीचं जेवण तयार करून जेवले हे त्यांनी एका प्रसंगात अतिशय खेळकरपणे सांगितलं आहे. अमरापूरकरांचं नाटकवेड, भौतिक सुखांविषयीची काहीशी विरक्त वृत्ती, त्यांचा मित्रांचा गोतावळा, अनेक माणसांचा घरात राबता असा एकूण ‘देशस्थी’ कारभार यावर सुनंदाताई कधी गमतीत, तर कधी काहीसं वैतागून टिप्पणी करतात. अर्थात त्यांचं सदाशिव अमरापूरकरांवर अतिशय प्रेम होतं आणि त्यांनी हे शेवटपर्यंत उत्तम निभावलं. अशा आत्मचरित्रांत अनेकदा ‘आहे मनोहर तरी... गमते उदास’ असा सूर लागण्याचा धोका असतो. सुनंदाताईंच्या लेखनाचं वैशिष्ट्य म्हणजे, एखादा अपवाद वगळता, त्यांच्या या संपूर्ण पुस्तकात असा रडवा सूर कधीही लागलेला नाही. आपल्याला जे काही मिळालं, ते आपणच निवडलं आहे आणि त्यामुळं त्याविषयी तक्रार करण्याचा आपल्याला काही अधिकार नाही, अशी एक भूमिका त्यांनी घेतलेली दिसते. त्यांच्या या पुस्तकातून विसाव्या शतकातील मध्यमवर्गीय ब्राह्मण घरातील एका तरुणीच्या आशा-आकांक्षांचा, आयुष्यानं दिलेल्या आश्चर्याच्या धक्क्यांचा आणि त्याला सामोरं जाण्यातील धीट दिलदारपणाचा लोभस प्रवास दिसतो. आपली मध्यमवर्गीय मूल्यं जपत, प्रामाणिकपणे व उमेदीनं आयुष्य जगणाऱ्या अनेक महिलांना या पुस्तकात आपल्या जगण्याचं प्रतिबिंब सापडेल. तेच या ‘खुलभर दुधाच्या कहाणी’चं यश आहे. ...Read more